હૈદરાબાદ:વિશ્વના અન્ય ઘણા દેશોના ઘણા પ્રયાસો છતાં રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ (WAR BETWEEN RUSSIA AND UKRAINE) શરૂ થયું. બંને દેશોએ નુકસાન અંગે અલગ-અલગ દાવા કર્યા છે. સ્વાભાવિક છે કે, રશિયાની લશ્કરી તાકાત સામે યુક્રેન ક્યાંય ઊભું નથી. જોકે, નાટોએ યુક્રેન પ્રત્યે સહાનુભૂતિ દર્શાવી છે. નાટોના સભ્ય દેશો શુક્રવારે મળશે અને નક્કી કરશે કે, યુક્રેનને કેવી રીતે મદદ કરવી. આજે નાટોએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે, તેમના દળો હજુ યુક્રેનમાં પ્રવેશ્યા નથી. યુક્રેન હજુ સુધી નાટોનું સભ્ય બન્યું નથી.
રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે આવી સ્થિતિ કેમ આવી?
આવી સ્થિતિમાં પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે, રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે આવી સ્થિતિ કેમ આવી? શું આ સંઘર્ષ ટાળી શકાયો હોત? શું રશિયાએ ઓવર કોન્ફિડન્સે યુક્રેન પર હુમલો કર્યો? અથવા રશિયાની કોઈ મજબૂરી છે, જેના કારણે તેણે યુક્રેન પર હુમલો કર્યો. તે બધા જાણે છે કે, યુક્રેન યુએસએસઆર (સોવિયેત યુનિયન) નો એક ભાગ છે. પરંતુ 1990માં સોવિયત સંઘના વિઘટન બાદ યુક્રેન સહિત ઘણા દેશોએ રશિયા છોડી દીધું. પછી રશિયાની આર્થિક સ્થિતિ નોંધપાત્ર રીતે કથળી હતી. પરંતુ રશિયાએ ધીમે ધીમે તેની આર્થિક સ્થિતિ મજબૂત કરી. તેની લશ્કરી શક્તિ પહેલેથી જ જાણીતી હતી. 1990 પછી પણ રશિયાએ તેની સૈન્ય ક્ષમતામાં વધારો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું.
નાટો એટલે ઉત્તર એટલાન્ટિક સંધિ સંગઠન
અમેરિકા સહિતના રશિયા વિરોધી દેશોના સંગઠન નાટોનું (NATO) વિસ્તરણ સતત ચાલુ રહ્યું. નાટો એટલે ઉત્તર એટલાન્ટિક સંધિ સંગઠન (North Atlantic Treaty Organization). તે અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશોનું સંગઠન છે. આ સંસ્થાની સ્થાપના 1949માં થઈ હતી. હાલમાં આ સંગઠનના 30 દેશો સભ્ય છે. નાટોનો હેતુ તેના સભ્યોને રાજકીય અને લશ્કરી માધ્યમોથી બચાવવાનો છે. નાટોનું માનવું છે કે, જો તેના સભ્ય દેશોમાંથી કોઈ એક પર હુમલો કરવામાં આવે તો તેને અન્ય દેશો પર પણ હુમલો માનવામાં આવે છે. તેથી, આવી પરિસ્થિતિઓમાં, સભ્ય દેશો એકબીજાને મદદ કરે છે.
યુક્રેન પણ નાટોનું સભ્ય બનવું જોઈએ
અમેરિકા યુરોપીયન દેશોને, ખાસ કરીને પૂર્વ યુરોપના દેશોને નાટો દ્વારા આ સંગઠન સાથે જોડતું રહ્યું છે. પૂર્વ યુરોપ ભૌગોલિક રીતે રશિયાની નજીક છે. અમેરિકન વ્યૂહરચનાકારોનો ઇરાદો છે કે, યુક્રેન પણ નાટોનું સભ્ય બનવું જોઈએ. જો આમ થશે તો નાટો રશિયાની નજીક આવશે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, તમે એમ પણ કહી શકો છો કે, યુએસ લશ્કરી શક્તિ રશિયાની સરહદની નજીક આવશે. રશિયા ક્યારેય ઈચ્છશે નહીં કે અમેરિકન શક્તિ તેની નજીક પહોંચે. યુક્રેન પોતે પણ ઇચ્છે છે કે, તે નાટોનું સભ્ય બને. વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે, યુક્રેન એક સંગઠનનો હિસ્સો બને, તે યુક્રેનનો અધિકાર છે, તે તેના લોકો નક્કી કરશે. અન્ય કોઈ દેશોને આમાં અવરોધ લાવવાનો કોઈ અધિકાર નથી.
યુક્રેનનો 2019થી નાટોમાં જોડાવાનો પ્રયાસ
રશિયા આને લઈને ડરી રહ્યું છે. તેથી જ તેણે 2008માં જ્યોર્જિયા સામે યુદ્ધ છેડ્યું હતું. તેના બે પ્રદેશો અબખાઝ અને ઓસેશિયાને સ્વતંત્ર જાહેર કરીને, તેઓએ ત્યાં તેમની સેના તૈનાત કરી. 2014 માં ક્રિમીઆને જોડવામાં આવ્યું. ક્રિમીઆમાં રશિયન સમર્થિત વસ્તી રહે છે. એ જ રીતે, યુક્રેનના પૂર્વ ભાગમાં સ્થિત ડોન્ટસ્ક અને લુગાન્સ્ક રશિયા તરફી છે. હવે રશિયાએ પોતાની સેના અહીં મોકલી છે, અહીં રહેતા નાગરિકો સંપૂર્ણપણે રશિયા તરફી છે. રશિયાએ તેને સ્વાયત્ત પ્રદેશ જાહેર કર્યો છે. આનો અર્થ એ થયો કે, આ વિસ્તારો પર હવે યુક્રેનનો અધિકાર રહેશે નહીં. અમેરિકા માને છે કે, આ રશિયાની મનસ્વીતા છે. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકી 2019થી નાટોમાં જોડાવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. રશિયા તેને ક્યારેય સ્વીકારી શક્યું નહીં.
યુક્રેનનો પાડોશી દેશ બેલારુસ પણ રશિયાનો સમર્થક
યુક્રેનનો પાડોશી દેશ બેલારુસ પણ રશિયાનો સમર્થક છે. સૈન્ય યુદ્ધ કવાયતના નામે રશિયાએ પહેલાથી જ અહીં મોટી સંખ્યામાં પોતાના દળો તૈનાત કર્યા હતા. રશિયાનો ડર એ પણ છે કે, અમેરિકાએ નાટોની આડમાં તેના હજારો સૈનિકોને એસ્ટોનિયા, લાતવિયા અને લિથુઆનિયામાં તૈનાત કર્યા છે. આ દેશોની સરહદો રશિયા સાથે જોડાયેલી છે.
ગેસના રાજકારણમાં અમેરિકા પછાત
સંઘર્ષનું બીજું સૌથી મોટું કારણ ગેસ છે. 2014માં પહેલીવાર યુક્રેનમાં સરકાર બની હતી, જેણે રશિયા વિરોધી વલણ અપનાવ્યું હતું. આ ગુસ્સામાં રશિયાએ ક્રિમિયા પર આક્રમણ કરીને તેને પોતાની સાથે જોડી દીધું. વાસ્તવમાં રશિયા યુરોપના ઘણા દેશોને તેનો ગેસ વેચે છે. તે દેશોમાં ગેસ પહોંચાડવા માટે રશિયાએ પાઈપ નાખવાની હતી. તે એક મોટું રોકાણ લે છે. રશિયા તે દેશોને ફી ચૂકવે છે જેમાંથી પાઇપ પસાર થાય છે. તેને ટ્રાન્ઝિટ ફી કહેવામાં આવે છે. રશિયન પાઇપલાઇનનો મોટો ભાગ યુક્રેનમાંથી પસાર થાય છે. એવો અંદાજ છે કે રશિયા દર વર્ષે યુક્રેનને $33 બિલિયન ચૂકવે છે. પરંતુ 2014 થી, રશિયાએ નવી ગેસ પાઇપલાઇન નાખવાનું નક્કી કર્યું. આ વખતે આ લાઇન યુક્રેનમાંથી પસાર થતી નથી. આ નવી ગેસ પાઈપલાઈનને નોર્ડ સ્ટ્રીમ 2 નામ આપવામાં આવ્યું છે.
આ પણ વાંચો:Russia Ukraine War Updates : જો પુતિન નાટો દેશોમાં પ્રવેશ કરશે તો યુએસ હસ્તક્ષેપ કરશે: બાઇડેન