નવી દિલ્હીઃભારતનું મહત્વકાંક્ષી ગગનયાન મિશન 21 ઓક્ટોબરથી શરૂ થઈ રહ્યું છે. આ મિશનમાં અવકાશયાત્રીઓને સૌથી નીચલી પૃથ્વી ભ્રમણકક્ષા (LEO) સુધી સુરક્ષિત રીતે લઈ જવા અને પછી સફળતાપૂર્વક પાછા લાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ મિશન સ્વદેશી ટેક્નોલોજીથી બનેલા ભારતીય વાહનો દ્વારા પૂર્ણ કરવામાં આવશે. જોકે, માનવસહિત મિશન મોકલતા પહેલા તેનું ચાર તબક્કામાં પરીક્ષણ કરવામાં આવશે. પરીક્ષણનો પ્રથમ તબક્કો 21 ઓક્ટોબરથી શરૂ થઈ રહ્યો છે.
ચાર ટેસ્ટ ફ્લાઈટ્સ: ગગનયાન મિશનની પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ 21 ઓક્ટોબરે થશે. તેને ટેસ્ટ વ્હીકલ એબોર્ટ મિશન-1 નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ પછી બીજી ટેસ્ટ ફ્લાઈટ ડી-2, ત્રીજી ટેસ્ટ ફ્લાઈટ ડી-3 અને ચોથી ટેસ્ટ ફ્લાઈટ ડી-4 મોકલવામાં આવશે.
બંગાળની ખાડીમાં થશે લેન્ડિંગ: શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. આ મિશન હેઠળ, ક્રૂ મોડ્યુલને બાહ્ય અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે, ત્યારબાદ તેને ફરીથી લાવવામાં આવશે. લેન્ડિંગ બંગાળની ખાડીમાં થશે. નેવીની મદદથી તેને રિકવર કરવામાં આવશે. જો આ મિશન સફળ રહેશે તો ભારત તેના અવકાશયાનમાં અવકાશયાત્રીઓને બાહ્ય અવકાશમાં મોકલી શકે છે.
પૃથ્વીથી 400 કિમી ઉપર જશે: જે કેબિન અંદર અવકાશયાત્રી બેઠા છે તેને ક્રૂ મોડલ કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે, જ્યારે આપણે બાહ્ય અવકાશ વિશે વાત કરીએ છીએ, તો તેનો અર્થ પૃથ્વીથી 400 કિલોમીટર ઉપર જવું અને પછી તે ઊંચાઈથી પૃથ્વીની પરિક્રમા કરવી. કેબિનમાં તમામ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે. જેમ કે ટોયલેટ, ફૂડ સ્ટોરેજ, નેવિગેશન સિસ્ટમ વગેરે. કેબિનની અંદર સ્પેસ રેડિયેશનની કોઈ અસર નથી.
અવકાશયાત્રી કેવી રીતે ઉતરશે? આમાં મુખ્યત્વે બે સિસ્ટમ છે. ક્રૂ મોડ્યુલ અને ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ. લેન્ડિંગ પહેલા એબોર્ટ સિક્વન્સની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. આ ક્રમ પૃથ્વીથી 17 કિલોમીટરની ઉંચાઈથી શરૂ થાય છે, ત્યારબાદ ઉતરાણની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. આ સમયે ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ મદદ કરશે અને અવકાશયાત્રી પેરાશૂટની મદદથી નીચે ઉતરી શકશે.
રોબોટ મોકલ્યા બાદ માનવ મોકલાશે: આ મિશનની સફળતા બાદ માનવરહિત મિશન ટેસ્ટના બીજા તબક્કામાં શરૂ થશે. મિશનમાં માણસની જગ્યાએ રોબોટ અથવા માણસ જેવું જ મશીન મૂકવામાં આવશે. જો આ મિશન પણ સફળ થાય તો માનવીને અવકાશમાં મોકલી શકાય છે.