નવી દિલ્હી:ત્રણ રાજ્યોમાં મતદાનના એક દિવસ પહેલા 14 ફેબ્રુઆરીએ દેશમાં કોરોનાના 34 હજાર 113 નવા કેસની પુષ્ટિ થઈ છે. 13 ફેબ્રુઆરી સુધીમાં ભારતમાં સકારાત્મકતા દર 3.19 ટકા પર પહોંચી ગયો હતો. સવાલ એ છે કે શું આ ચૂંટણીઓ કોરોનાની બીજી લહેર પછી અને ત્રીજી લહેર (Death in Corona Second Wave)ની વચ્ચે શરૂ થઈ હતી. પરંતુ આ વિધાનસભા ચૂંટણી (Assembly election 2022)માં કોરોનાના મુદ્દો બન્યો નથી.
વિપક્ષ બીજી લહેરમાં મૃત્યુને મુદ્દો બનાવી રહ્યો નથી
ભારતમાં અત્યાર સુધીમાં લગભગ 5.09 લાખ લોકો કોરોનાને કારણે મૃત્યુ પામ્યા છે. એપ્રિલ-મે 2021માં દેશમાં કોરોનાની બીજી લહેર હતી. ત્યારે લોકો ઓક્સિજન માટે ભટકી રહ્યા હતા. તે દરમિયાન ઘણા વિરોધ પક્ષોએ દાવો કર્યો હતો કે દેશમાં કોરોના મહામારી (Corona epidemic 2022)ને કારણે 30 લાખ લોકોના મૃત્યુ થયા છે. જો કે, ભાજપની આગેવાની હેઠળની કેન્દ્ર સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું કે, આંકડાઓ અંગે વિપક્ષના દાવાઓ ભ્રામક છે અને તેનો કોઈ આધાર નથી. ભારત સરકારે ગયા વર્ષે કહ્યું હતું કે, કોરોનાની પ્રથમ બે લહેરમાં 4 લાખ 21 હજાર લોકોના મોત થયા છે. આ સિવાય લોકડાઉનમાં લાખો લોકોને સ્થળાંતર કરવાની ફરજ પડી હતી.
મૃતદેહો નદીમાં વહી જવાની ઘટના
આ પછી પ્રયાગરાજ સહિત યુપીના અનેક જિલ્લાઓમાં મૃતદેહો નદી (Dead body in river)માં વહી જવાની ઘટના પણ સામે આવી હતી. ત્યારબાદ સમાજવાદી પાર્ટી અને કોંગ્રેસ સહિત સમગ્ર વિપક્ષે ભાજપ સરકારને ઘેરી હતી. આંતરરાષ્ટ્રીય મીડિયાએ રેતીમાં દટાયેલા મૃતદેહોની તસવીરો પ્રકાશિત કરી હતી. 2021માં મૃત્યુ પર વિપક્ષનું વલણ જોઈને એવું માનવામાં આવતું હતું કે, બિન-ભાજપ પક્ષો ચોક્કસપણે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોરોના અને તેના કારણે થતા મૃત્યુને વધારશે અને આ મતદાનમાં એક મોટું પરિબળ બનશે.
બેરોજગારી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત
પરંતુ અત્યાર સુધી ભાજપ કોરોનાને લઈને મૌન છે, તેથી વિપક્ષ પણ જાતિને સંતુલિત કરવામાં વ્યસ્ત છે. સંસદના બજેટ સત્રમાં કોંગ્રેસે કોરોનાથી મૃત્યુનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો ન હતો, પરંતુ તેના અન્ય પાસાઓ વિશે વાત કરી હતી. તેમણે સ્થળાંતર અને બેરોજગારી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. કોઈપણ રાજકીય પક્ષે આરોગ્ય સુવિધાઓના અભાવે મૃત્યુનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી. તેનાથી વિપરીત, ભાજપ રેકોર્ડ રસીકરણ માટે તેની પીઠ થપથપાવે છે.
કોરોનાથી થતા મૃત્યુ પર ચૂંટણીમાં ચર્ચા કેમ નથી થતી?
- પંજાબ અને ઉત્તર પ્રદેશની ચૂંટણીમાં ખેડૂત આંદોલનનું વર્ચસ્વ હતું. ડિસેમ્બરમાં સમાપ્ત થયેલા ખેડૂતોના આંદોલન સાથે જોડાયેલા સંગઠનોએ પંજાબની ચૂંટણીની રાજનીતિમાં જોડાવાનો તેમનો ઈરાદો જાહેર કર્યો હતો. પ્રથમ તબક્કામાં પશ્ચિમ ભાગમાં મતદાન થયું હતું, જેના કારણે કોંગ્રેસ, આરએલડી અને સમાજવાદી પાર્ટીએ ખેડૂતોના મુદ્દાને હવા આપી હતી. જેના જવાબમાં ભાજપે કોરોનાને મુદ્દો બનાવ્યો હતો. આ ગેમમાં કોરોનાના બીજા તરંગ દરમિયાન થયેલા મૃત્યુનો ઉલ્લેખ સુદ્ધાં નથી કર્યો.
- જ્યારે ભાજપે કોરોના દરમિયાન લોકડાઉનમાં શરૂ કરેલી યોજનાઓને તેની સિદ્ધિઓનો ભાગ બનાવ્યો, ત્યારે વિપક્ષે વ્યૂહરચના તરીકે આ મુદ્દાથી પોતાને દૂર રાખવાનું શરૂ કર્યું. મફત રસીકરણના દાવાએ મૃત્યુના પ્રશ્નને પણ બાયપાસ કર્યો.
- કેરળ, ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, ગુજરાતમાં કોરોના દરમિયાન સૌથી વધુ મૃત્યુ થયા હતા, તેથી પંજાબ, મણિપુર અને ગોવાના અન્ય ચૂંટણી રાજ્યોમાં કોરોનાથી મૃત્યુ ચૂંટણીનો મુદ્દો બની શક્યો નથી.
- કોરોનાથી મૃત્યુ માત્ર ભાજપ શાસિત ઉત્તર પ્રદેશમાં જ નથી થયું, પરંતુ કોંગ્રેસ શાસિત રાજ્યોમાં થયું છે. ચૂંટણીમાં મૃત્યુનો પ્રશ્ન ગરમાયો હોત તો આક્ષેપો અને પ્રતિઆક્ષેપોમાં તે રાજ્યોની ટીકાને અવકાશ હતો. આ મજબૂરીમાં કોંગ્રેસે પોતાને કોરોનાથી દૂર કર્યા.
- ચૂંટણી પંચ દ્વારા રેલીઓ અને સભાઓ પર પ્રતિબંધના કારણે નેતાઓ આ ભાવનાત્મક મુદ્દો ઉઠાવી શક્યા નથી. ડિજિટલ પ્રચારમાં કોરોના પર કેટલીક વાતો હતી, જે જમીન પર સામાન્ય માણસ સુધી પહોંચી શકી ન હતી.
- કોઈપણ રાજ્ય સરકારે અત્યાર સુધી સ્વીકાર્યું નથી કે તેમના રાજ્યમાં ઓક્સિજનની ઉણપને કારણે મૃત્યુ થયું છે.
- લોકડાઉન દરમિયાન સ્થળાંતર કરનારા પરિવારોએ તે રાજ્યોના શાસન પ્રત્યે તેમની નારાજગી દર્શાવી હતી જ્યાંથી તેઓએ તેમનો વ્યવસાય છોડી દીધો હતો. ચૂંટણી દરમિયાન આવા નારાજ મતદારો ફરી રોજીરોટી માટે અન્ય રાજ્યોમાં જતા રહ્યા છે.
