તબલિઘિ જમાત વાસ્તવમાં છે શું?
તબલિઘિ જમાત વાસ્તવમાં ઇસ્લામનો પ્રચાર કરતું એક બિન-રાજકીય એવું વૈશ્વિક સુન્ની-ઇસ્લામિક મિશનરી ઓર્ગેનાઇઝેશન છે જેના મૂળિયા ભારતમાં ખૂંપેલા છે. 1927માં મોહંમદ ઇલ્યાસ અલ-કંધલવી દ્વારા આ ચળવળ શરૂ કરાઇ હતી. આ ચળવળનો મુખ્ય આશય હઝરત મોહંમદ પેગંબર સાહેબ દ્વારા સૂચવવામાં આવેલા ઇસ્લામના છ મુખ્ય સ્તંભ તરફ મુસ્લિમોને પાછા વાળવા તેઓને આમંત્રણ (તબલિઘ) આપવું અને તેમ કરીને ઇસ્લામના સુવર્ણયુગની રચના કરવાનો છે એમ જ્યોર્જટાઉન યુનિવર્સિટિના બર્કલે સેન્ટર દ્વારા “ તબલિઘિ જમાત મુસ્લિમોને વ્યક્તિગત વહેવાર-વર્તણૂંક, પોષાક અને ધાર્મિક રીત-રિવાજોની બાબતમાં અસલ સુન્ની ઇસ્લામ તરફ પાછા વળવાનું આહ્વાન કરે છે“ એવા શીર્ષક હેઠળ પ્રસિદ્ધ થયેલા એક લેખમાં કહેવામાં આવ્યું હતું. આ ચળવળને 20મી સદીના ઇસ્લામમાં સૌથી મોટી ધાર્મિક અસર પેદા કરતી ચળવળ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
સમગ્ર ભારતીય ઉપખંડમાં તબલિઘિઓનું નેટવર્ક અત્યંત મજબૂત છે અને સમાજના વિવિધ વર્ગોના લોકો આ ધાર્મિક સંગઠન સાથે જોડાયેલા છે. તબલિઘિ મૌલાનાઓ મસ્જિદોમાંથી પોતાનું કામકાજ કરે છે. આ “જમાત”ના લોકો વિવિધ શહેરોમાંથી અને દેશોમાંથી આવ્યા હતા એવી જે જાહેરાત કરવામાં આવી હતી તે મસ્જિદો માટે સામાન્ય બાબત છે અને તે બાબત સંગઠનના અંકુશ હેઠળ રહે છે. આ મૌલાનાઓ આસપાસના વિસ્તારોની મુલાકાત લેતાં હોય છે, ત્યાં જઇને મુસ્લિમો સાથે વિચારોનું આદાન-પ્રદાન કરે છે અને તેઓને નમાઝ અને ઇજ્તેમા (પરિષદ કે સભા)માં ભાગ લેવા મસ્જિદોમાં આવવા આમંત્રણ આપે છે. સામાન્ય રીતે 40 દિવસના ધાર્મિક મિશન ઉપર નીકળી પડતા આ મૌલાનાઓ જે તે શહેરની મસ્જિદોમાં રહેતા હોય છે. લોકડાઉનના પગલે સામુહિક નમાઝ ઉપર પ્રતિબંધ મૂકાયો હોઇ તમામ મૌલાનાઓએ મસ્જિદો ખાલી કરી દીધી હતી.
છ સ્તંભઃ-
તબલિઘિ જમાત મુખ્યત્વે ઇસ્લામના છ સ્તંભ ઉપર વિશેષ ભાર મૂકે છે, જેમાં કલિમા (અલ્લાહના એકેશ્વરવાદમાં શ્રધ્ધા રાખવી), સાલાહ (દરરોજ નમાઝ પઢવી), ઇલ્મ અને ઝીક્ર (અલ્લાહનું સતત સ્મરણ અને ભાતૃભાવ), ઇકરામ-એ-મુસ્લિમ (સાથી મુસ્લિમો સાથે સન્માનપૂર્વકનો વહેવાર કરવો), તસીહ-ઇનાયત-(પ્રત્યેક મુસ્લિમે પોતાની જાતને સુધારી તેને ઇસ્લામના આદર્શોને સમર્પિત કરી દેવી), અને દાવાહ (અલ્લાહના ઉપદેશનો ફેલાવો કરવો) જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે. દાવાહ જેવા સ્તંભના પગલે કેટલાંક લોકો તબલિઘિઓને મુસ્લિમોના યહોવાના સાક્ષી તરીકે ગણાવે છે. પારંપારિક રીતે આ મૌલાનાઓ 40 દિવસના મિશન (ચિલ્લાહ) ઉપર જાય છે જે દરમ્યાન તેઓ અન્ય મુસ્લિમોને ઇસ્લામનો ઉપદેશ આપે છે અને તેઓની મસ્જિદોમાં નમાઝ અદા કરવાનું અને ધાર્મિક પ્રવચનો (તકરીર) સાંભળવાનું પ્રોત્સાહન આપે છે. આ મૌલાનાઓનું જૂથ તેઓના અનુયાયીઓને ટૂંકા સમય માટે ઘરથી દૂર રહીને પ્રવચનો આપવાનું મિશન (ખુરુજ) હાથ ધરવા પણ પ્રોત્સાહિત કરે છે. આ મિશન થોડા દિવસોથી લઇને થોડા મહિનાઓ સુધી ચાલે છે.
તબલિઘિ લોકોની જીવનશૈલીઃ-
પુરુષ અનુયાયીઓ દાઢી વધારે છે, લાંબો કુરતો પહેરે છે અને પગની ઘૂંટીથી ઉપર રહે તે મુજબનો પાયજામો પહેરે છે
મહિલાઓ સામાન્યતઃ ધાર્મિક જીવનમાં જ અને પોતાના ઘરોમાં રહે છે અને જાહેરમાં જાય ત્યારે પોતાનું આખું શરીર બુરખાની મદદથી ઢાંકેલું રાખે છે.
ઘરોની અંદર પણ તબલિઘિ અનુયાયીઓ તદ્દન સાદગીપૂર્ણ જીવન વિતાવે છે અને બેસવા માટે સોફાને બદલે ફક્ત શેતરંજી કે સાદડી અને ઓશિકું રાખે છે. તેઓ સંગીત કે ટીવી જેવી વસ્તુઓથી દૂર રહે છે. તબલિઘિ જમાતના ખ્યાતનામ અનુયાયીઓમાં પાકિસ્તાનની કેટલીક સેલિબ્રિટિઝ પણ છે જેમાં ગાયક જુનેદ જમશેદ, ક્રિકેટર સાહિદ અફ્રિદી, સઇદ અનવર, ઇન્ઝમામ-ઉલ-હક, મુસ્તાક અહેમદ, સકલૈન મુસ્તાક, અને મોહંમદ મુસ્તાક (ભૂતકાળનો યુસુફ યોહાન), પાકિસ્તાનની કુખ્યાત જાસુસી સંસ્થા આઇએસઆઇના ભૂતપૂર્વ વડા લેફ. જનરલ જાવેદ નશીર અને પાકિસ્તાનના લશ્કરના જનરલ મહંમદ અહેમદનો સમાવેશ થાય છે. દિલ્હીમાં તાજેતરમાં મળેલી ધાર્મિક સભાએ કેવી રીતે સરકારના આદેશોનો ભંગ કર્યો તેની વિગતો આ મુજબ છે.
13 માર્ચઃ- આ ધાર્મિક સભાના એક ભાગ તરીકે દિલ્હીના નિઝામુદ્દીન ખાતે આવેલા મરકઝમાં 3400 લોકો એકઠાં થયાં
16 માર્ચઃ- દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે જાહેર કર્યું હતું કે સમગ્ર દિલ્હીમાં 31 માર્ચ સુધી 50 થી વધુ લોકો હોય એવી કોઇપણ ધાર્મિક કે સામાજિક સભાનું આયોજન કરવા ઉપર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવે છે. નિઝામુદ્દીન ખાતેના મરકઝમાં રહેલાં લોકોએ તે ઇમારતમાં રહેવાનું ચાલું જ રાખ્યું હતું.