ગુજરાત

gujarat

ETV Bharat / bharat

MITના ઇન્જીનીયરોએ વેન્ટીલેટર શેર કરવાનો વધુ સુરક્ષિત માર્ગ શોધી કાઢ્યો - MIT ઇન્જીનીયર

એક તરફ Covid-19 મહામારીને કારણે વિશ્વભરમાં વેન્ટીલેટરનો મર્યાદીત જથ્થો હોવાને કારણે વેન્ટીલેટરની અછત સર્જાઈ રહી છે તો બીજી તરફ યુએસએના કેટલાક સંશોધકોએ વેન્ટીલેટર શેર કરવાનો સુરક્ષિત માર્ગ શોધી કાઢ્યો છે જેમાં રહેલો એક વાલ્વ દરેક દર્દી જરૂરીયાત મુજબ ઓક્સિજનનો જથ્થો પહોંચાડે છે અને આ રીતે ઓક્સિજનના પ્રવાહને આ વાલ્વ નિયંત્રીત કરે છે.

a
MITના ઇન્જીનીયરોએ વેન્ટીલેટર શેર કરવાનો વધુ સુરક્ષિત માર્ગ શોધી કાઢ્યો

By

Published : May 28, 2020, 10:58 AM IST

બોસ્ટન (USA): ભારતીય મુળના એક સંશોધનકાર સહિતની સંશોધકોની ટીમે એકથી વધુ દર્દી વચ્ચે વેન્ટીલેટર શેર કરવાનો સુરક્ષિત માર્ગ શોધી કાઢ્યો છે. સંશોધકોની ટીમનુ માનવુ છે કે એક્યુટ રેસ્પીરેટરી ડીસ્ટ્રેસ ધરાવતા Covid-19ના દર્દીઓની સારવારમાં આ પ્રકારના વેન્ટીલેટર ખુબ મદદરૂપ થશે.

યુએસની મેસેચ્યુસેટ્સ ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ટેક્નોલોજી (MIT)ના શ્રીયા શ્રીનીવાસન સહિતના સંશોધકોએ નોંધ્યુ હતુ કે જેમ જેમ Covid-19માં એક્યુટ રેસ્પીરેટરી ડીસ્ટ્રેસ ધરાવતા દર્દીઓ વધી રહ્યા છે તેમ તેમ વેન્ટીલેટર શેર કરવાના વિચાર પર અમે ગંભીરતાથી વિચારી રહ્યા છીએ.

સાયન્સ ટ્રાન્સલેશનલ મેડીસીન નામની જર્નલમાં પ્રસીદ્ધ થયેલા સંશોધનલેખના મુખ્ય લેખિકા શ્રીનીવાસને કહ્યુ હતુ કે આ વેન્ટીલેટરમાં એર ટ્યૂબના અલગ અલગ ભાગલા કરીને તેને વ્હેચી દેવામાં આવે છે જેથી બેથી વધુ દર્દીઓને એક જ સમયે એક જ મશીન સાથે જોડી શકાય.

તો આ તરફ કેટલાક ફીઝીશીયન એસોસીએટ્સે આ વિચાર માટે વિરોધાભાસી તર્ક રજૂ કરતા કહ્યુ હતુ કે આમ કરવાથી દર્દીનો જોખમ વધી શકે છે કારણ કે આ પ્રકારે દર્દીને ઓક્સિજન પહોંચાડવાથી એ જાણવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે કે દરેક દર્દી યોગ્ય માત્રામાં ઓક્સિજન મેળવી રહ્યો છે કે કેમ.

હવે MIT, બ્રીગામ અને વુમન્સ હોસ્પિટલની ટીમે એર ટ્યૂબના ભાગલા કરવાની નવી રીત પર વિચાર કર્યો છે જેનાથી સુરક્ષાના પ્રશ્નો પણ હલ થઈ શકે.

તેમણે લેબોરેટરી ટેસ્ટમાં આ મશીનની અસરકારકતા દેખાડી છે પરંતુ તેઓ એ વાતની સાવચેતી રાખી રહ્યા છે કે જ્યારે કોઈ દર્દીનુ જીવન જોખમમાં હોય તેવા કટોકટીના સમયે માત્ર તેનો અંતીમ ઉપાય તરીકે ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

MITના આસીસ્ટન્ટ પ્રોફેસર, જીઓવાની ટ્રવેર્સોએ કહ્યુ હતુ કે અમે આશા રાખીએ છીએ કે આ પ્રકારના કમ્પોન્ટ ધરાવતુ આ મશીન દર્દીને જ્યારે વેન્ટીલેટર સપોર્ટની અત્યંત જરૂર હોય ત્યારે તેને મદદ કરી શકે.“

ટ્રવેર્સોએ ઉમેર્યુ હતુ કે “અમે જાણીએ છીએ કે વેન્ટીલેટર શેરીંગ એ કોઈ આદર્શ ઉપાય નથી અને તેમાં દર્દીની કાળજીનુ ધોરણ જળવાતુ નથી માટે દર્દીની સારવારમાં આ પ્રકારનો હસ્તક્ષેપ અંતીમ ઉપાય તરીકે કરવો જોઈએ.”

વેન્ટીલેટર એક એવુ મશીન છે જે દર્દીના મોં માં કે નાકમા રાખેલી નળી મારફતે ઓક્સિજન પુરૂ પાડીને દર્દીને શ્વાસ લેવામાં મદદરૂપ થાય છે. સંશોધકોએ જણાવ્યુ હતુ કે દુનિયાભરના દેશો Covid-19ની મહામારીને પહોંચી વળવા માટે પુરતા વેન્ટીલેટર મેળવવાના પ્રયત્નો કરી રહ્યા છે.

MITની ટીમે આ મશીનમાં એક ફ્લો વાલ્વની વ્યવસ્થા કરી છે જેથી દરેક દર્દીને મળતા ઓક્સિજનની માત્રાને આ વાલ્વ વડે નિયંત્રીત કરી શકાય છે.

શ્રીનીવાસને જણાવ્યુ હતુ કે, “આ ફ્લો વાલ્વની મદદથી દરેક દર્દીની જરૂરીયાત મુજબ તેને મળતા ઓક્સિજનની માત્રા સેટ કરી શકાય છે.”

તેમણે ઉમેર્યુ હતુ કે, “આ મશીન એ પણ સુનિશ્ચીત કરે છે કે જો કોઈ દર્દીની હાલત ઝડપથી અથવા ધીમી ગતીથી બગડે છે અથવા સુધરે છે તો આ મશીન તેને પણ અનુકુળ બની શકે છે.”

સંશોધકોએ જણાવ્યુ હતુ કે આ પ્રકારના સેટ-અપમાં એક પ્રેશર રીલિઝ વાલ્વ હોય છે જે દર્દીના ફેફસામાં જરૂર કરતા વધુ માત્રામાં જતી હવાને અટકાવે છે અને જો દર્દીની ઓક્સિજન લેવાની માત્રામાં કોઈ ફેરફાર થાય તો એલાર્મ સહિતના સેફ્ટી મેઝર્સ પણ આ મશીન ધરાવે છે.

આ પ્રકારનુ સેટ-અપ ઉભુ કરવા માટે સંશોધકો પાર્ટ્સનો ઉપયોગ કરે છે તે પાર્ટ્સ સામાન્ય રીતે દરેક હોસ્પિટલમાં ઉપલબ્ધ હોય છે. સંશોધકોએ જણાવ્યુ હતુ કે, આ પાર્ટ્સ હાર્ડવેર સ્ટોરમાં પણ આસાનીથી ઉપલબ્ધ હોય છે અને તેને સ્ટરીલાઇઝ પણ કરી શકાય છે.

એક વેન્ટીલેટર એક સાથે છ થી આઠ દર્દીને ઓક્સિજન મળી રહે તેટલુ એર પ્રેશર ઉભુ કરી શકે છે પરંતુ સંશોધકોની ટીમ એક વેન્ટીલેટરનો ઉપયોગ એક સાથે બેથી વધુ દર્દી માટે કરવાની હિમાયત કરતી નથી કારણ કે આ પ્રકારનુ સેટ-અપ વધુ જટીલ બની શકે છે.

સંશોધકોની ટીમે સૌથી પહેલા પ્રાયોગિક ધોરણે એક કૃત્રીમ ફેફસા અને ડુક્કરને એક સાથે ઓક્સિજન પુરૂ પાડ્યુ હતુ.

એક દર્દીના ફેફસામાં થઈ શકે તેવી ફેફસાની ઘણી પરીસ્થીતિઓને બદલીને સંશોધકોએ એ પણ બતાવ્યુ કે અલગ અલગ સ્થીતિમાં આ મશીન દર્દીની જરૂરીયાતોને કઈ રીતે અનુકૂળ થઈ શકે છે. તેમણે એ પણ બતાવ્યુ કે દર્દીની સ્થીતિમાં સુધારો કરવા માટે વેન્ટીલેટરના સેટીંગમાં ફેરફાર કરીને તેને દર્દીની જરૂરીયાતને અનુકૂળ બનાવી શકાય છે.

બાદમાં આ સંશોધકોએ એ પણ બતાવ્યુ હતુ કે તેઓ એક જ સમયે બે પ્રાણીઓને એક સાથે વેન્ટીલેટ કરી શકે છે અને બંન્ને પ્રાણીમાં જરૂરીયાત મુજબ એરફ્લોની માત્રાને જાળવી પણ શકે છે.

(PTIના ઇનપુટ્સ સાથે)

ABOUT THE AUTHOR

...view details