નવી દિલ્હી : જસ્ટિસ બી. આર. ગવઈ અને કે. વી. વિશ્વનાથનની ખંડપીઠ ગુનાના આરોપી લોકો સામે બુલડોઝરની કાર્યવાહીને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી કરી રહી હતી. ઘણા રાજ્યોમાં આ પ્રથાને 'બુલડોઝર ન્યાય' કહેવામાં આવે છે. રાજ્યના અધિકારીઓએ ભૂતકાળમાં કહ્યું છે કે, આવા કિસ્સાઓમાં માત્ર ગેરકાયદે બાંધકામોને જ તોડી પાડવામાં આવે છે.
બુલડોઝર કાર્યવાહી પર સુનાવણી :સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે, જાહેર સલામતી સર્વોપરી છે અને રસ્તાઓ, જળાશયો અથવા રેલવે ટ્રેક પર અતિક્રમણ કરતું કોઈપણ ધાર્મિક માળખું દૂર કરવું જોઈએ. કોર્ટે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, ભારત એક બિનસાંપ્રદાયિક દેશ છે તથા બુલડોઝરની કાર્યવાહી અને અતિક્રમણ વિરોધી ઝુંબેશ માટેના તેના નિર્દેશો તમામ નાગરિકો માટે હશે, ભલે તેમનો ધર્મ કોઈ પણ હોય.
સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ શું કહ્યું ?NDTV અનુસાર સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા ઉત્તર પ્રદેશ, ગુજરાત અને મધ્ય પ્રદેશ એમ ત્રણ રાજ્યો વતી સુનાવણી માટે હાજર થયા હતા. જ્યારે તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે, શું ફોજદારી કેસમાં આરોપી બનવું એ બુલડોઝરની કાર્યવાહીનો સામનો કરવાનો આધાર બની શકે છે ?
આ પ્રશ્નનો જવાબ આપતા તુષાર મહેતાએ કહ્યું, "ના, બિલકુલ નહીં. બળાત્કાર કે આતંકવાદ જેવા જઘન્ય અપરાધો માટે પણ નહીં. એવું પણ ન હોઈ શકે કે જાહેર કરાયેલ નોટિસ એક દિવસ પહેલા જ અટકી ગઈ હોય, તે અગાઉથી જ જાહેર કરી દેવી જોઈએ."
ઓનલાઈન પોર્ટલ બનાવવા સૂચન:ખંડપીઠે કહ્યું કે, આ માટે એક ઓનલાઈન પોર્ટલ પણ હોવું જોઈએ, જેથી કરીને લોકો જાગૃત થાય. એકવાર તમે તેને ડિજિટલ કરી લો તો રેકોર્ડ પણ ઉપલબ્ધ થશે. આના પર સોલિસિટર જનરલે કહ્યું કે, તેઓ ચિંતિત છે કે કોર્ટ કેટલાક ઉદાહરણોના આધારે નિર્દેશ જારી કરી રહી છે, જેમાં આરોપ છે કે એક સમુદાયને નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટની કડક ટિપ્પણી :સુપ્રીમ કોર્ટે વધુમાં કહ્યું, "આપણે એક બિનસાંપ્રદાયિક દેશ છીએ અને અમારી સૂચના ધર્મ કે સમુદાયને ધ્યાનમાં લીધા વિના બધા માટે હશે. જો જાહેર માર્ગ, ફૂટપાથ, પાણીની સંસ્થા અથવા રેલવે લાઇન વિસ્તાર પર દબાણ હોય તો તેને દૂર કરવું જોઈએ, જાહેર સલામતી સર્વોપરી છે. જો રસ્તાની વચ્ચે કોઈ ધાર્મિક માળખું હોય, તે ગુરુદ્વારા હોય કે દરગાહ હોય કે મંદિર હોય, તે સાર્વજનિક દબાણ ન બની શકે."
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના પ્રતિવેદક તરીકે હાજર રહેલા વરિષ્ઠ એડવોકેટ વૃંદા ગ્રોવરે આવાસની ઉપલબ્ધતા પર દલીલ કરી હતી. તેના પર સોલિસિટર જનરલે વાંધો ઉઠાવતા કહ્યું, "હું જાણું છું કે તે શેના માટે છે, અમે નથી ઈચ્છતા કે તેનું આંતરરાષ્ટ્રીયકરણ થાય. આપણી બંધારણીય અદાલતો ઘણી શક્તિશાળી છે અને સરકાર કોઈપણ વિરોધ કર્યા વિના મદદ કરી રહી છે. અમને કોઈ આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીની જરૂર નથી."
અન્ય એક અરજદાર તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલ સી.યુ. સિંઘે જણાવ્યું હતું કે, તેમની એકમાત્ર દલીલ એ છે કે ગુનાનો સામનો કરવા માટે બુલડોઝરનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ નહીં. આ મુદ્દે તુષાર મહેતાએ કહ્યું કે, લઘુમતીઓ વિરુદ્ધ બુલડોઝરની કાર્યવાહી બહુ ઓછી અને દુર્લભ હશે. ખંડપીઠે જવાબ આપ્યો કે, "તે થોડા કે બે વ્યક્તિઓની વાત નથી, આંકડો 4.45 લાખ છે."
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, તે સ્પષ્ટ કરવામાં આવશે કે ગુનાનો આરોપ મૂકવો એ મિલકતને તોડી પાડવાનું કારણ બની શકે નહીં. આ ફક્ત નાગરિક નિયમોના ઉલ્લંઘનના કેસોમાં જ થઈ શકે છે. જસ્ટિસ ગવઈએ કહ્યું, "અનધિકૃત બાંધકામ માટે કાયદો હોવો જોઈએ, તે ધર્મ કે આસ્થા કે આસ્થા પર નિર્ભર નથી."
- દેશભરમાં બુલડોઝરની કાર્યવાહી પર પ્રતિબંધ, સુપ્રીમ કોર્ટે કડક સૂચના આપી
- બુલડોઝરની કાર્યવાહી પર સુપ્રીમ કોર્ટ કહ્યું- દોષિત હોવા છતાં મકાન ન તોડવા
