ਲੁਧਿਆਣਾ: ਖੇਤੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਧੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਲਈ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਕਿ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੀਆਂ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ 62 ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। 2013 ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 2017 ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ, ਅੱਜ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 8 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਐਵਾਕਡੋ, ਬਲੂ ਬੇਰੀ, ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ, ਗੋਲਡਨ ਸੇਬ, ਕਿਨੂੰ, ਅਮਰੂਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਫਲ ਦੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਜਨਵਰੀ 2023 ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਬੀਤੇ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਰੈਗਨ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀਆਂ।
2013 'ਚ ਕੀਤੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ: ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੀ ਖੇਤੀ ਉੱਤੇ 2013 ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਲਕਾਂ ਤੋਂ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਬੂਟੇ ਮੰਗਾਏ ਸਨ। ਫਿਰ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਰਿਸਰਚ ਕੀਤੀ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਬੂਟੇ ਮੰਗਵਾਏ, ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਸ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ 2017 ਦੇ ਵਿੱਚ ਬੂਰ ਪਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 200 ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਖੰਭੇ 2 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਹ 5 ਏਕੜ ਵਿੱਚ 2500 ਖੰਬੇ ਲਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਪਨੀਰੀ ਵੀ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਬੂਟੇ ਵੀ ਵੇਚਦਾ ਹੈ, ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਸਾਨ ਉਸ ਦੇ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਆਉਂਦੇ ਨੇ, ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲਵਲੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਸ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਉੱਤੇ ਰਿਸਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ।
ਡਰੈਗਨ ਦੀਆਂ 62 ਕਿਸਮਾਂ: ਡਰੈਗਨ ਦੀਆਂ 62 ਕਿਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਫ਼ਰਮ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ਅਤੇ ਇਕ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਉਹ 20 ਤੋਂ 40 ਕਿੱਲੋ ਫਰੂਟ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਰੈਗਨ ਦੀਆਂ 62 ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੁੱਖ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਰੋਇਲ ਰੈਡ, ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਯੈਲੋ, ਪਲੋਰਾ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਦੀ ਭਰਤੀ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮੰਗ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 180 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈਕੇ 220 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਵਿਕਦਾ ਹੈ ਕਈ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸਮਾਂ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਡਰੈਗਨ ਦੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੋਜ ਜਾਰੀ ਹੈ 4 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਹ ਕਿਸਮ ਆ ਜਾਵੇਗੀ।
ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਖੇਤੀ?: ਡਰੈਗਨ ਫਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਖੰਬੇ ਲਗਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਨੇ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਟਾਇਰ ਲਗਾ ਕੇ ਡਰੈਗਨ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਕੈਕਟਸ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਇਹਨਾ ਉੱਤੇ ਸਿਰਫ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿੱਚ 2 ਹੀ ਔਰਗੈਨਿਕ ਸਪਰੇਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਰਚਾ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੈ ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 5 ਏਕੜ ਤੱਕ ਦੇ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਹੀ ਵਰਕਰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਉਹ ਪੰਜ ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਉਹ 10 ਏਕੜ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਜਿਲੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫਾਰਮ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਅਤੇ 5 ਏਕੜ ਵਿਚ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਬੀਜ ਵਾਲੇ ਅਮਰੂਦ ਦਾ ਬਾਗ ਲਗਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਰੈਗਨ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਗੋਲਡਨ ਸੇਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਉੱਤੇ ਸੋਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸ਼ੌਕ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਕਿੱਤਾ: ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਲੁਧਿਆਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੇ ਵਕਾਲਤ ਕਰਕੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਪੰਜ ਏਕੜ ਦੀ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਨਵੀਂ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਹ ਇੰਨਾ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਸਾਲ ਦੇ ਅੱਠ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਡਰੈਗਨ ਫਰੂਟ ਦਾ ਬੂਟਾ 9 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਏਕੜ ਚੋਂ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵੀ ਕਮਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਸਿਰਫ ਤਕਨੀਕ ਪਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੌਂਕ ਲਈ ਇਸ ਸੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵਕਾਲਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ: ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਲਾਂ ਵੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਖੰਬੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇਸ ਸੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਸਕਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਣਕ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਕਲਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਹੀ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫਾ ਵੀ ਕਣਕ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
