ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਤਾਈਵਾਨ (Taiwan) ਦਾ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਫੌਜੀ ਤੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 4 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ ਵਲੋਂ 52 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਏ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ (Ministry of Defense) ਮੁਤਾਬਕ ਉਡਾਉਣ ਭਰਣ ਵਾਲੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ 34 ਜੇ-16 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ 12 ਐੱਚ-6 ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਜਹਾਜ਼ ਸੀ। ਤਾਈਵਾਨ ਨੇ ਵੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦੇ ਏਅਰਫੋਰਸ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ 'ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਚੀਨੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ। ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁੱਖੀ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉਪਰ ਤੋਂ ਕਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਏ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਨੇ ਵੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਭੜਕ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਉਕਸਾਉਣ ਵਾਲੀ ਫੌਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਾਲ 2021 ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਿਚ ਅਜੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਕੀ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਸਾਲ ਚੀਨ ਲਈ ਚੰਗਾ ਤਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਖਰਾਬ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਡ ਜੱਜ ਲਖੀਮਪੁਰ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਕਰਨਗੇ ਜਾਂਚ
ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿਚ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਤਖਤਾਪਲਟ (Coup) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ (Taliban in Kabul) ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੱਕ ਚੀਨ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਦੇ ਤਣਾਅ ਵਿਚਾਲੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਾਈਡੇਨ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸੁਪਰੀਮੋ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ 90 ਮਿੰਟ ਦੀ ਲੰਬੀ ਫੋਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਤਾਈਵਾਨ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਥੇ ਹੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ 'ਵਨ ਚਾਈਨਾ' ਨੀਤੀ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੁਹਰਾਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਬਾਈਡੇਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਸ਼ੀ ਨਾਲ ਤਾਈਵਾਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ. ਅਸੀਂ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਤਾਈਵਾਨ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸਿਰਫ ਚੀਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਉਮੀਦ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰੁਖ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਤੈਅ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਥੇ ਹੀ ਚੀਨ ਤਾਈਵਾਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਉਹ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ 1 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕਸਮ ਖਾਦੀ ਸੀ।
ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 145 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੀਨੀ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪਛਾਣ ਖੇਤਰ (ADIZ) ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਏ ਸਨ। ਇਸ 'ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜੇ ਸਨ। ਚੀਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਜਿੱਥੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੈ ਉਥੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਛਵੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਵੱਡੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੈ।
ਮਿਆਂਮਾਰ
ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਤਖਤਾਪਲਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨਾਏਪਯੀਡਾ ਵਿਚ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਜੋ ਚੀਨੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਬਿਨਾਂ ਸਿੱਧੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੀਨ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਕ ਸਮੁੰਦਰੀ-ਸੜਕ-ਰੇਲ ਰਸਤੇ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 26 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਚੇਂਗਦੂ ਦੇ ਵਣਜ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਯਾਂਗੂਨ ਬੰਦਰਗਾਹ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੀਜਿੰਗ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਕਿਊਕਫਿਊ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਤੀਜਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਣ ਜਾਣ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਜੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਫੌਜੀ ਤਖਤਾਪਲਟ ਨੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਲਈ ਜੰਗੀ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ
ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਸੰਸਾਰਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚਾਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇੰਨੀ ਬਦਨਾਮੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਤੇ ਅਲ ਕਾਇਦਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 2001 ਵਿਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਦੇੜਣ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਈ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ, ਯੰਤਰ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਸਣੇ ਹੋਰ ਫੌਜੀ ਸਾਮਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਧਿਆਏ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਇਕ ਦੁੱਖ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਸਬੂਤ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ
