ਕਾਬੁਲ: ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਚਾਰ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਰੰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਫ਼ਗਾਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੂਤ ਰੀਨਾ ਅਮੀਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਵੈਧਤਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਫ਼ਗਾਨਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਟੋਲੋ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨ ਤਮਨਾ ਪਰਾਯਾਨੀ ਅਤੇ ਪਰਵਾਨਾ ਇਬਰਾਹਿਮਖਿਲ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਦੋ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨ ਜ਼ਾਹਰਾ ਮੁਹੰਮਦੀ ਅਤੇ ਮਰਸਲ ਅਯਾਰ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਜਨਤਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਟੋਲੋ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਗਾਇਬ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕੋਈ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੱਲ੍ਹ ਕੌਣ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਬਾਹਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ।
ਇਸ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਦਿਆਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਜਦੂਤ ਰੀਨਾ ਅਮੀਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਬੰਦ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਫ਼ਗਾਨ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਫ਼ਗਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਲਾਪਤਾ ਔਰਤਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਯੂ.ਐਨ.ਏ.ਐਮ.ਏ.) ਨੇ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਨਕੇਲ ਕੱਸ ਲਈ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਜਰਨਲਿਸਟਸ (IFJ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 318 ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੇਟ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਟੋਲੋ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸੰਕਟ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਪਹਿਲਾਂ 114 ਅਖ਼ਬਾਰ ਛਪਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਕੇ 20 ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 51 ਟੀਵੀ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ, 132 ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ 49 ਆਨਲਾਈਨ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਚ ਸਿਰਫ਼ 2,334 ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 5,069 ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਖੋਹਿਆ ਗਿਆ
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਜਰਨਲਿਸਟਸ (IFJ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ 72 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਿਰਫ਼ 243 ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ 'ਤੇ ਹਨ। ਆਈਐਫਜੇ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ ਐਂਥਨੀ ਬੇਲੈਂਗਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣ ਜਾਂ ਭੱਜਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਫ਼ਗਾਨ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਜਰਨਲਿਸਟਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹੁਜਤੁੱਲਾ ਮੁਜਾਦੀਦੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰੇ ਹੀ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿ ਸਕਣਗੇ। ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹਾਫਿਜ਼ੁੱਲਾ ਬਰਾਕਜ਼ਈ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਦਖ਼ਲ ਦੇਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮਿਸ਼ਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋੋ: ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਮੁਕਾਬਲੇ 'ਚ 2 ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ, ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ
