ਦੇਹਰਾਦੂਨ : ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਜੋਸ਼ੀਮਠ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਦਰਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਬਕ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਹੈ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਦਾ ਕੀ ਨਤੀਜਾ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ੁਕਰ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜੋਸ਼ੀਮੱਠ ਦੇ ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਆਫ਼ਤ ਆਈ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਪਣਬਿਜਲੀ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੇੜਛਾੜ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜੇਗੀ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼-ਕਰਨਪ੍ਰਯਾਗ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਜੋ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਥਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
18 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਾ ਦਸਤਕ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ: ਚਮੋਲੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਅਚਾਨਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚਮੋਲੀ ਬਚਾਓ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਮਿਤੀ ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਾਰਾਂ ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤਰੇੜਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚੋ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਜਾਂਦੀ ਸੁਰੰਗ ਦਾ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਬਣ ਰਹੇ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਮਕਾਨਾਂ ਦਾ ਦਬਾਅ ਇੰਨਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਿਮਾਲੀਆ ਦੇ ਪਹਾੜ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਬਣੇਗਾ ਸੁਰੰਗ ਰਾਜ: ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼-ਕਰਨਪ੍ਰਯਾਗ ਰੇਲ ਲਾਈਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੜਕਾਂ, ਜਿਸ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪਹਾੜ ਕੱਟੇ ਜਾਣਗੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਜਿਹਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੁਰੰਗਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਸੁਰੰਗ ਹੁਣ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਨ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਤਣਾਅ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਚਿੰਤਤ ਹਨ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Makar Sankranti 2023: ਇਸ ਲਈ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਖਿਚੜੀ, ਜਾਣੋ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ
ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਗੀਆਂ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰੇਲ ਲਾਈਨਾਂ: ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼-ਕਰਨਪ੍ਰਯਾਗ ਰੇਲ ਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤੋਂ ਕਰਨਪ੍ਰਯਾਗ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 12 ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਸੁਰੰਗਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਲਈ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਨਤੀਜੇ ਹੋਣਗੇ, ਇਸ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੁਣ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਰੇਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 126 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰੇਲਗੱਡੀ 70% ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਲੰਘ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇਗੀ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਸੁਰੰਗ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਕਰੀਬ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਜਨਸੂ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ 'ਚ ਬਲਾਸਟਿੰਗ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਕਾਰਨ: ਨਾਰਵੇ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਵੀ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਹੇ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਨਾ ਆਵੇ। ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋਸ਼ੀਮੱਠ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਵੀ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਧਮਾਕੇ ਕਰਕੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਨਤੀਜੇ ਹੋਣਗੇ, ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਰੰਗ ਬਣੇਗੀ ਤਣਾਅ : ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਤੇ ਟਿਹਰੀ ਡੈਮ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮਰਹੂਮ ਸੁੰਦਰਲਾਲ ਬਹੁਗੁਣਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਹੁਗੁਣਾ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਘਾਤਕ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਹੁਗੁਣਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਅਤੇ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਰਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਦਿੱਖ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਤਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋਣਗੇ।
ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਹੁਗੁਣਾ: ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਹੁਗੁਣਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਕੰਮ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਹਰੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਬਲਾਸਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਵਿਚ ਪਹਾੜੀ ਵਿਚ ਧਮਾਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦਾ ਅਸਰ 40 ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੀਵ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਵਿਗਿਆਨੀ : ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਬੀਡੀ ਜੋਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ 'ਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੀ ਪਵੇਗੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਸਹੀ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਤੀਵਿਧੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਪਹਾੜ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਾੜ ਉਹੀ ਪਹਾੜ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚ ਕੇ ਬੋਝ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਕਾਸ ਸਾਨੂੰ ਵਿਨਾਸ਼ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਤਕਨੀਕ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕੇ।
ਕੀ ਹਨ ਉਤਰਾਖੰਡ 'ਚ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ: ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ 'ਚ ਦੇਹਰਾਦੂਨ-ਦਿੱਲੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਇਕ ਵੱਡੀ ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟਿਹਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਸੜਕ ਲਈ ਸੁਰੰਗਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵੀ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਨਾਲ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਰੇਲ ਮਾਰਗ ਲਈ 17 ਸੁਰੰਗਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਰੇਲ ਮਾਰਗ 126 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 12 ਸਟੇਸ਼ਨ, 17 ਸੁਰੰਗਾਂ ਅਤੇ 35 ਪੁਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗੌਚਰ ਭੱਟ ਨਗਰ ਅਤੇ ਸਿਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਏ ਜਾਣੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਅਪ੍ਰੋਚ ਰੋਡ, ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
16,216 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ 10 ਸਟੇਸ਼ਨ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋਣਗੇ। 12 ਵਿੱਚ, ਸਿਰਫ ਦੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ ਅਤੇ ਵਿਆਸੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ 126 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰੇਲ ਲਾਈਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 105 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹਿੱਸਾ ਜ਼ਮੀਨਦੋਜ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਸੁਰੰਗਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਵੀ ਮੋਹਰ ਲੱਗ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਉਤਰਾਖੰਡ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
