ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨਿਮਾ ਤਿਥੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ।ਪੂਰਨਿਮਾ ਤਿਥੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਪੂਜਾ, ਵਰਤ, ਦਾਨ ਆਦਿ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 12 ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਸਬੰਧ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ।
ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ-ਮੁਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਕੋਜਾਗਰੀ ਪੂਰਨਿਮਾ, ਸ਼ਰਦ ਉਤਸਵ, ਕਮਲਾ ਪੂਰਨਿਮਾ, ਰਾਸ ਪੂਰਨਿਮਾ, ਕੌਮੁਦੀ ਉਤਸਵ ਆਦਿ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚੰਦ ਨੂੰ 16 ਪੜਾਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਚੰਦ 16 ਪੜਾਵਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 16 ਪੜਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਦਿਨ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ: ਦ੍ਰਿਕ ਪੰਚਾਂਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਪੂਰਨਿਮਾ ਤਿਥੀ 28 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 4:17 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 1:53 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ। ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੀ ਰਾਤ ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ ਦੀ ਕਥਾ-ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਕੰਢੇ ਗੋਪੀਆਂ ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਸ ਉਤਸਵ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਭਜਨ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਦੇ ਜਾਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਕੋਜਾਗਰੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਖੀਰ ਬਣਾਓ ਜਾਂ ਨਾ ਬਣਾਓ!: ਇਸ ਸਾਲ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੂਤਕ ਦੀ ਮਿਆਦ ਗ੍ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 10 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਦੁਪਹਿਰ 2:53 ਵਜੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਰੇ। ਸੂਤਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਿਨ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮੁੱਖ ਰਸਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੀਰ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇਹ ਕੰਮ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਨਾ ਕਰੋ।
