ਸ਼ਾਹਡੋਲ: ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਾਹਡੋਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਬਹੁਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਇੱਥੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਵਿਲੱਖਣ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਅਦਭੁਤ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ ਬੇਦਰੀ ਪੂਜਾ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਇਹ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਇਹ ਵੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੂਰੀ ਬਰਸਾਤ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਚਾਰ ਪੱਥਰ ਕਿਵੇਂ ਵਰਖਾ ਹੋਣਗੇ।
ਚਮਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਰੰਪਰਾ: ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੇਦਰੀ ਪੂਜਾ ਲਈ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਦਾਨ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਠਾਕੁਰ ਬਾਬਾ ਦੇ ਕੋਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਰਗੇ ਨੂੰ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਦੇ ਖੇਰਵਾ ਵਿਖੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੁਰਗੇ ਨੂੰ ਵੀ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਜਾ ਅਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਮੁਰਗੀ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮੁਫ਼ਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਪਿੰਡ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੂਜਾ : ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨੇ ਜਦੋਂ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਪਿੰਡ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਹ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਈ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਾ ਆਵੇ, ਕੋਈ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਚੰਗੀ ਬਾਰਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਰਖੇ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਲੋਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਚਾਰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਤੋਂ ਮੀਂਹ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ: ਇਹ ਪੂਜਾ ਬਾਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੂਜਾ ਬਾਰੇ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਗੱਲ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਚਲਾਕੂ ਬੇਗਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਠਾਕੁਰ ਬਾਬਾ ਦਾ ਕਲਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਕਲਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ 4 ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਜਿੰਨਾ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੱਥਰ ਗਿੱਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਓਨੇ ਹੀ ਮੀਂਹ ਦਾ ਵੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਲਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਅਸਾਡ, ਸਾਵਨ, ਭਾਦੋਂ, ਕੁਮਾਰ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੰਨਾ ਪੱਥਰ ਗਿੱਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਕਿੰਨੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਵੇਗੀ। ਚਲਾਕੂ ਬੇਗਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਬਰਸਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਫ਼ਿਲਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਨੀਫਰ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ 'ਚਾਰਲੀ'
