ETV Bharat / bharat

JNU Vice Chancellor ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਨਹੀਂ - jnu VC

JNU Vice Chancellor ਸ਼ਾਂਤੀਸ਼੍ਰੀ ਧੂਲੀਪੁੜੀ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

JNU VC
ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਨਹੀਂ
author img

By

Published : Aug 23, 2022, 3:10 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ-ਸੰਬੰਧੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ (JNU) ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਸ਼ਾਂਤੀਸ਼੍ਰੀ ਧੂਲੀਪੁੜੀ ਪੰਡਿਤ (VC Santishree Dhulipadi Pandit) ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ। ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਲੈਕਚਰ ਲੜੀ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਲਿੰਗ ਨਿਆਂ ਬਾਰੇ, ਯੂਨੀਫਾਰਮ ਸਿਵਲ ਕੋਡ ਨੂੰ ਡੀਕੋਡਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਦਾ ਦਰਜਾ' ਇਸ ਨੂੰ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ੂਦਰ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਔਰਤ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਕਿ ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਆਹ ਰਾਹੀਂ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਪਤੀ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 9 ਸਾਲਾ ਦਲਿਤ ਲੜਕੇ ਨਾਲ ਜਾਤੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਵਤਾ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਦੇਵਤਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ ਤੋਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੱਪ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੱਪੜੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ।'

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਕਸ਼ਮੀ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਗਨਨਾਥ ਸਮੇਤ ਦੇਵਤੇ 'ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ' ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜਗਨਨਾਥ ਇੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿਤਕਰਾ ਕਿਉਂ ਜਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ।

ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਇੰਨਾ ਮਹਾਨ ਚਿੰਤਕ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਹਿੰਦੂ ਕੋਈ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਜੀਵਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਲੋਚਨਾ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰਦੇ ਹਾਂ'। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ, ਢਾਂਚਾਗਤ ਵਿਤਕਰੇ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।' (ਪੀਟੀਆਈ-ਭਾਸ਼ਾ)

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਟੇਟ ਲਾਅ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ-ਸੰਬੰਧੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ (JNU) ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਸ਼ਾਂਤੀਸ਼੍ਰੀ ਧੂਲੀਪੁੜੀ ਪੰਡਿਤ (VC Santishree Dhulipadi Pandit) ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਦੇਵਤੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ। ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਲੈਕਚਰ ਲੜੀ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਲਿੰਗ ਨਿਆਂ ਬਾਰੇ, ਯੂਨੀਫਾਰਮ ਸਿਵਲ ਕੋਡ ਨੂੰ ਡੀਕੋਡਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਦਾ ਦਰਜਾ' ਇਸ ਨੂੰ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ੂਦਰ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਔਰਤ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਕਿ ਉਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਆਹ ਰਾਹੀਂ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਪਤੀ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 9 ਸਾਲਾ ਦਲਿਤ ਲੜਕੇ ਨਾਲ ਜਾਤੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਵਤਾ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮੂਲ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਦੇਵਤਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ ਤੋਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੱਪ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੱਪੜੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ।'

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਕਸ਼ਮੀ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜਗਨਨਾਥ ਸਮੇਤ ਦੇਵਤੇ 'ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ' ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜਗਨਨਾਥ ਇੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿਤਕਰਾ ਕਿਉਂ ਜਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ।

ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਇੰਨਾ ਮਹਾਨ ਚਿੰਤਕ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਹਿੰਦੂ ਕੋਈ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਜੀਵਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਲੋਚਨਾ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰਦੇ ਹਾਂ'। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ, ਢਾਂਚਾਗਤ ਵਿਤਕਰੇ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।' (ਪੀਟੀਆਈ-ਭਾਸ਼ਾ)

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਟੇਟ ਲਾਅ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.