ETV Bharat / bharat

Navratri 2023: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਕਰੋ ਇਹ ਕੰਮ, ਪੂਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਮਨੰਤ

Navratri 2023: 15 October 2023 ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। Navratri 2023. Shardiya Navratri 2023. Shailputri. Navratri. Goddess Durga Puja.

Navratri 2023
Navratri 2023
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Oct 15, 2023, 8:12 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ : ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨ ਅੱਜ 15 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ, ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਪਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ 9 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ 9 ਦਿਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਵਾਰ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੈਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪੁਤਰੀ। ਸ਼ੈਲ ਦਾ ਅਰਥ ਪਹਾੜ ਅਤੇ ਪੁਤਰੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਧੀ, ਯਾਨੀ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਧੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਂ ਪਾਰਵਤੀ, ਹੇਮਾਵਤੀ ਅਤੇ ਸਤੀ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਾਂ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

  1. ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ
  2. ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ
  3. ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ
  4. ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ
  5. ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ
  6. ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ
  7. ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ
  8. ਮਾਂ ਮਹਾਗੌਰੀ
  9. ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ

ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੱਕੜ ਦੇ ਚਬੂਤਰੇ 'ਤੇ ਕਲਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ। ਕਲਸ਼ ਨੂੰ ਨਵੇਦਿਆ ਭੇਟ ਕਰੋ। ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਜਵਾਰ ਦੇ ਬੀਜ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜੋ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਕਰੋ ਉਚਾਰਣ :

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਮ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤ੍ਰੀਯੈ ਨਮ: ਮੰਤਰ ਦਾ 108 ਵਾਰ ਜਾਪ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਫਿਰ- ਵਨ੍ਦੇ ਵਂਚਿਤ੍ਲਭਯ ਚਨ੍ਦ੍ਰਾਰ੍ਧਕ੍ਰਿਤਸ਼ੇਖਰਮ੍ । ਵ੍ਰਿਸ਼ਾਰੁਧਮ ਸ਼ੂਲਧਰਮ ਸ਼ੈਲਪੁਤ੍ਰੀ ਯਸ਼ਸ੍ਵਿਨੀਮ੍ । ਮੰਤਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰੋ।

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਵੀ ਸਰਵਭੂਤੇਸ਼ੁ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਰੂਪੇਣ ਸੰਸਥਿਤਾ, ਨਮਸਤਸ੍ਯੈ ਨਮਸ੍ਤੇਸ੍ਯੈ ਨਮਸਤ੍ਯੈ ਨਮੋ ਨਮਹ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਕਰੋ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਨੂੰ ਸਫੈਦ ਰੰਗ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ 'ਚ ਸਫੈਦ ਫੁੱਲ, ਖੁਸ਼ਬੂ ਅਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਗਾਂ ਦੇ ਘਿਓ, ਦੁੱਧ, ਨਾਰੀਅਲ, ਫਲ ਅਤੇ ਮਾਵੇ ਤੋਂ ਬਣੀ ਸਫ਼ੈਦ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਭੇਟ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪੰਚੋਪਚਾਰ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ, ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ, ਹੁਣ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ : ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨ ਅੱਜ 15 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ, ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਪਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ 9 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ 9 ਦਿਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਵਾਰ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੈਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪੁਤਰੀ। ਸ਼ੈਲ ਦਾ ਅਰਥ ਪਹਾੜ ਅਤੇ ਪੁਤਰੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਧੀ, ਯਾਨੀ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਧੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਂ ਪਾਰਵਤੀ, ਹੇਮਾਵਤੀ ਅਤੇ ਸਤੀ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਾਂ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

  1. ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ
  2. ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ
  3. ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ
  4. ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ
  5. ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ
  6. ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ
  7. ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ
  8. ਮਾਂ ਮਹਾਗੌਰੀ
  9. ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ

ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੱਕੜ ਦੇ ਚਬੂਤਰੇ 'ਤੇ ਕਲਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ। ਕਲਸ਼ ਨੂੰ ਨਵੇਦਿਆ ਭੇਟ ਕਰੋ। ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਜਵਾਰ ਦੇ ਬੀਜ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜੋ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਕਰੋ ਉਚਾਰਣ :

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਮ ਦੇਵੀ ਸ਼ੈਲਪੁਤ੍ਰੀਯੈ ਨਮ: ਮੰਤਰ ਦਾ 108 ਵਾਰ ਜਾਪ ਕਰਕੇ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਫਿਰ- ਵਨ੍ਦੇ ਵਂਚਿਤ੍ਲਭਯ ਚਨ੍ਦ੍ਰਾਰ੍ਧਕ੍ਰਿਤਸ਼ੇਖਰਮ੍ । ਵ੍ਰਿਸ਼ਾਰੁਧਮ ਸ਼ੂਲਧਰਮ ਸ਼ੈਲਪੁਤ੍ਰੀ ਯਸ਼ਸ੍ਵਿਨੀਮ੍ । ਮੰਤਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰੋ।

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਵੀ ਸਰਵਭੂਤੇਸ਼ੁ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਰੂਪੇਣ ਸੰਸਥਿਤਾ, ਨਮਸਤਸ੍ਯੈ ਨਮਸ੍ਤੇਸ੍ਯੈ ਨਮਸਤ੍ਯੈ ਨਮੋ ਨਮਹ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਕਰੋ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਨੂੰ ਸਫੈਦ ਰੰਗ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ 'ਚ ਸਫੈਦ ਫੁੱਲ, ਖੁਸ਼ਬੂ ਅਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਗਾਂ ਦੇ ਘਿਓ, ਦੁੱਧ, ਨਾਰੀਅਲ, ਫਲ ਅਤੇ ਮਾਵੇ ਤੋਂ ਬਣੀ ਸਫ਼ੈਦ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਭੇਟ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪੰਚੋਪਚਾਰ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ, ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ, ਹੁਣ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.