ETV Bharat / bharat

ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ, ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ...ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਇਕਬਾਲ - Iqbal Singh brought mortal remains

ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਡੂੰਘੀ ਚੀਸ ਅੰਦਰੋਂ-ਅੰਦਰੀ ਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਬਸ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ 'ਚ ਚਿਤਾ ਬਣ ਕੇ ਪਰਤੇ ਹਨ।

੍ੁਿ੍ਿ
author img

By

Published : May 16, 2019, 10:14 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਜ਼ਰਾ ਸੋਚ ਕੇ ਵੇਖੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆਂ 'ਤੇ ਕੀ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਤਿਆਰ ਸੁਆਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੁੱਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਹੀ ਇਸੇ 'ਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤੇ ਘਰ ਦੇ ਘਰ ਹੀ ਵਿਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ, ਜਦੋਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਘਰ 'ਚ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੁੱਕੜੇ ਦੇ ਖੇੜੇ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦਰਦ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦਾ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਡੂੰਘੀ ਚੀਸ ਅੰਦਰੋਂ-ਅੰਦਰੀ ਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਬਸ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ 'ਚ ਚਿਤਾ ਬਣ ਕੇ ਪਰਤੇ ਹਨ।

Iqbal Singh brought mortal remains 141 punjabis in 16 years
ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਦਿਲਦਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ।

ਸਾਲ 2003 ਤੋਂ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਕਰ ਰਹੇ ਇਹ ਸੇਵਾ

ਪਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ 'ਤੇ ਮਲ੍ਹਮ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ। ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕਬਾਲ 2003 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 141 ਲਾਸ਼ਾਂ ਤੇ 20-22 ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਵੀਡੀਓ।

ਕਿੰਝ ਖ਼ਤਰੇ 'ਚ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ?

ਇਸ ਵਾਰ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਦਿਲਦਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਚੱਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੱਕ ਗੁਆਣੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 2003 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 141 ਲਾਸ਼ਾਂ ਤੇ 20-22 ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ 273 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਸੂਬੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਜ਼ਰਾ ਸੋਚ ਕੇ ਵੇਖੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆਂ 'ਤੇ ਕੀ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਤਿਆਰ ਸੁਆਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੁੱਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਹੀ ਇਸੇ 'ਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤੇ ਘਰ ਦੇ ਘਰ ਹੀ ਵਿਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ, ਜਦੋਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਘਰ 'ਚ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੁੱਕੜੇ ਦੇ ਖੇੜੇ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦਰਦ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦਾ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਡੂੰਘੀ ਚੀਸ ਅੰਦਰੋਂ-ਅੰਦਰੀ ਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਬਸ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ 'ਚ ਚਿਤਾ ਬਣ ਕੇ ਪਰਤੇ ਹਨ।

Iqbal Singh brought mortal remains 141 punjabis in 16 years
ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਦਿਲਦਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ।

ਸਾਲ 2003 ਤੋਂ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਕਰ ਰਹੇ ਇਹ ਸੇਵਾ

ਪਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ 'ਤੇ ਮਲ੍ਹਮ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ। ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕਬਾਲ 2003 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 141 ਲਾਸ਼ਾਂ ਤੇ 20-22 ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਵੀਡੀਓ।

ਕਿੰਝ ਖ਼ਤਰੇ 'ਚ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ?

ਇਸ ਵਾਰ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਦਿਲਦਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਚੱਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੱਕ ਗੁਆਣੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 2003 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 141 ਲਾਸ਼ਾਂ ਤੇ 20-22 ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ 273 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਸੂਬੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

Intro:Paramjit Singh,Kulwinder Singh and Didar Singh were born in same year (1973) in same state(Punjab) and died in same country(France).Now there mortal remains are brought back by Iqbal Singh Bhatti.


Body:Iqbal Singh Bhatti talks exclusively to Etv Bharat about Punjabis living abroad and how he started helping them.He told that in 2003 when he was in France he got to know about death of Punjabi and his family was unable to come to collect mortal remains.He travelled 800 km and after completing the process brought body back.Till now he has brought bodies and mortal remains of 141 people mostly Punjabis.

Bhatti also said that he was approached by Ministry of External affairs to help to get mortal remains of a person. Office of Sushma Swaraj approached him and via Indian embassy in France the process was completed.

In case of legal migrant who dies there, process of obtaining permission from family followed by getting death certificate and other documents completes in 3-4 weeks but in case of illegal migration the process can take months .

When asked about funding,Bhatti said usually social organisation or Indians living there help him. He was approached by families with kin in Belgium and Saudi Arabia and he has managed to get mortal remains.

Mortal remains of Kulwinder Singh ,Didar Singh and Paramjit Singh would be handed to their families in Jalandhar on Thursday. It is always an emotional moment but he felt satisfied to help families to unite with their kin for one last time.


Conclusion:Iqbal Singh Bhatti also emphasized that govt should provide jobs and opportunities to youth in India so that they don't migrate and end up in unpleasant situations.There are many Indian young men struggling to earn and get jobs in France. They have no food and shelter and are killed by harsh weather conditions.

Matter of Indians dead was earlier in news when
in March 2018 Indian minister VK Singh travelled to Mosul to bring back mortal remains of 39 Indians kidnapped and killed by IS in 2014.
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.