ETV Bharat / bharat

ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤੋਂ ਕਮਾਏ ਪੈਸੇ ਖੋਜ ਤੇ ਵਿਕਾਸ 'ਚ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨਗੇ ਭਾਰਤ ਤੇ ਰੂਸ

author img

By

Published : Jun 12, 2020, 7:45 PM IST

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਮਦਨਾਂ ਦਾ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ
ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਾਲੀਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ (ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਕੇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸੂਤਰ ਨੇ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਮਦਨਾਂ ਦਾ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਇਸ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਰੂਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਦਈਏ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਜਲ-ਸਰੂਪ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਅਤਨਾਮ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਚਿਲੀ ਅਤੇ ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਵਰਗੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇ ਹਨ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵਾਂ ਪਹਿਲੂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਮੰਤਵ 'ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਰਾਹੀਂ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਲਈ ਦੋਸਤਾਨਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਰੋਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਨਿਰਯਾਤ ਸੌਦਾ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਨਿਰਯਾਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੌਦਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਹੁਣ ਤਕ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦਾ ਹਵਾਈ ਰੁਪਾਂਤਰ ਨਿਰਯਾਤ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ। ’ਲਗਭਗ 3 ਟਨ ਦੀ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਰੇਂਜ 450 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 8.8 ਮਾਚ (34,3477 ਕਿ.ਮੀ. ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ 300 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਾਲਾ ਵਾਰਡ (ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ) ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਇਹ ਮਾਰੂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਗਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰੇਡਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਇਹ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨਾਲ ਟੀਚਿਆਂ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਲੰਬਕਾਰੀ ਡੂੰਘੀ ਗੋਤਾਖੋਰੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦਾ ਇਕ ਸੰਸਕਰਣ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੈ, ਜੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਰਗੇ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੁਸ਼ਮਣ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਕਰੀਬਨ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ' ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਐਨਪੀਓ ਮਸ਼ੀਨੋਸਟ੍ਰੋਈਨੀਆ 1998 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਏਰੋਸਪੇਸ, ਐਨਪੀਓ ਮਸ਼ੀਨੋਸਟ੍ਰੋਈਨੀਆ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਬੰਧਤ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ 50.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਰੂਸ ਦੀ 49.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। 'ਬ੍ਰਹਮੋਸ' ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਅਤੇ ਮੋਸਕਵਾ ਨਦੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਾਲੀਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ (ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਕੇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸੂਤਰ ਨੇ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਮਦਨਾਂ ਦਾ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਇਸ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਰੂਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਦਈਏ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਚਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਜਲ-ਸਰੂਪ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਅਤਨਾਮ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਚਿਲੀ ਅਤੇ ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਵਰਗੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇ ਹਨ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵਾਂ ਪਹਿਲੂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਮੰਤਵ 'ਬ੍ਰਾਹਮੋਸ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਰਾਹੀਂ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਲਈ ਦੋਸਤਾਨਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਰੋਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਨਿਰਯਾਤ ਸੌਦਾ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੀ ਨਿਰਯਾਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੌਦਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਹੁਣ ਤਕ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦਾ ਹਵਾਈ ਰੁਪਾਂਤਰ ਨਿਰਯਾਤ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ। ’ਲਗਭਗ 3 ਟਨ ਦੀ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਰੇਂਜ 450 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 8.8 ਮਾਚ (34,3477 ਕਿ.ਮੀ. ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ 300 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਾਲਾ ਵਾਰਡ (ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ) ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਇਹ ਮਾਰੂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਗਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰੇਡਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਇਹ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨਾਲ ਟੀਚਿਆਂ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਲੰਬਕਾਰੀ ਡੂੰਘੀ ਗੋਤਾਖੋਰੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦਾ ਇਕ ਸੰਸਕਰਣ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੈ, ਜੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਰਗੇ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੁਸ਼ਮਣ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਕਰੀਬਨ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ' ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਐਨਪੀਓ ਮਸ਼ੀਨੋਸਟ੍ਰੋਈਨੀਆ 1998 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਏਰੋਸਪੇਸ, ਐਨਪੀਓ ਮਸ਼ੀਨੋਸਟ੍ਰੋਈਨੀਆ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਬੰਧਤ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ 50.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਰੂਸ ਦੀ 49.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। 'ਬ੍ਰਹਮੋਸ' ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਅਤੇ ਮੋਸਕਵਾ ਨਦੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.