ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲੌਕਡਾਊਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੰਮ ਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਘਾਟੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਏ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਲੱਖ ਲੋਕ ਘਰ ਪਰਤਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮੂਹ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਖਾਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਲੋਕ ਪੂਰਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਜਕ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਲੇਬਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਆਈਐਲਓ) ਦੇ ਵਰਕ ਐਂਡ ਇਕੁਇਲਟੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮੈਨੁਏਲਾ ਟੋਮਈ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਇਹ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੰਭਾਵਤ ਸੰਕਟ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਈ ਲੱਖ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰ, ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਰਥਚਾਰੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਦਮੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਇੰਜਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਹੁਣ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦੇ।
ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਦੋ ਬਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਸੰਕਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ 60 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ।
ਆਈਐਲਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 16.4 ਮਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਕਾਮੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਆਲਮੀ ਕਿਰਤ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ 4.7 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਘਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੇ।
ਆਈਐਲਓ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
