ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੱਚੇ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਕੋਈ ਚੰਗੇ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸਮਾਂ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੋਰ ਵੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੋਰਡ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵੀ ਦੇਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾ ਸਮੇਂ
ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਤਣਾਅ ਭਰਿਆ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਣਾਅ ਇੰਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਤਣਾਅ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਚਾਈਲਡ ਕਾਊਂਸਲਰ ਡਾ ਨੈਨਾ ਤਿਵਾੜੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਬੱਚੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬੋਰਡ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਦੇ ਵੀ ਘਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।-ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਚਾਈਲਡ ਕਾਊਂਸਲਰ ਡਾ ਨੈਨਾ ਤਿਵਾੜੀ
ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸਾਹਮਣਾ
ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿਰਦਰਦ
- ਸਿਹਤ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜਨਾ
- ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ
- ਗੁੱਸਾ
- ਬੇਚੈਨੀ
- ਡਰ ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜੇਪਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
- ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕਈ ਬੱਚੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੰਨੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਪੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਨੇ ਮਦਦ
- ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਮਝਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਵਲ ਆਉਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ, ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਤਿਆਰੀ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਓ।
- ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਆਰਾਮ ਦੇਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
- ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੌਰਾਨ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖੋ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੱਖਰਾ ਰੱਖੋ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰੋ: ਰੋਜ਼ਾਨਾ 10-15 ਮਿੰਟ ਦਾ ਧਿਆਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣਾ: ਭੋਜਨ ਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਇਕਾਗਰਤਾ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਜਿਵੇਂ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਮੇਵੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਊਰਜਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਚਾਹ ਅਤੇ ਕੌਫੀ ਵਰਗੇ ਕੈਫੀਨ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ: ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੁਝਾਅ ਦਿਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਡਾ: ਨੈਨਾ ਤਿਵਾੜੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚਾ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਤਿਆਰੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮੀਦਾਂ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ 'ਚ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਊਂਸਲਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜਾਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਮਦਦ ਲੈਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।-ਡਾ: ਨੈਨਾ ਤਿਵਾੜੀ
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ, ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਜਾਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪੋਰਟਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਕਾਉਂਸਲਰ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬੁੱਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੋਰਟਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੋਰਡ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਸੀਬੀਐਸਈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਟੋਲ ਫ੍ਰੀ ਨੰਬਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
