ETV Bharat / lifestyle

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਮੇਤ ਇਨ੍ਹਾਂ 9 ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜਾਣ ਲਓ ਕਿਉਂ? - WASH HANDS FOR HEALTHY LIFESTYLE

ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਹਨ।

WASH HANDS FOR HEALTHY LIFESTYLE
WASH HANDS FOR HEALTHY LIFESTYLE (Getty Image)
author img

By ETV Bharat Lifestyle Team

Published : Feb 19, 2025, 9:31 AM IST

ਸਿਹਤਮੰਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਲਈ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੱਥ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਧੋਣ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 80 ਫੀਸਦੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮਾੜੀ ਸਫਾਈ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ 2017 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਇਨਫੈਕਸ਼ੀਅਸ ਡਿਸੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ "ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਦਸਤ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।

ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਸਕਦਾ

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਧੋਂਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਕੀਟਾਣੂ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੀਡੀਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੀਟਾਣੂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜੀਉਂਦੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟ: ਮੌਜੂਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਦੇ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿਟੀ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਡੀਐਨਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟ ਗਿਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ।

ਪੈੱਨ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਪੈੱਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਲਿਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪੈੱਨ ਨੂੰ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਪੈੱਨ ਟਾਇਲਟ ਸੀਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਸਤਨ 10 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਟਾਣੂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈੱਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ: ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਡਾ. ਕੇਟੀ ਬੁਰਿਸ ਬੱਸਾਂ ਅਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਵਰਗੇ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਬੈਗਾਂ, ਜੁੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਚੱਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਮੀਨੂ: ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਨੂ ਨੂੰ ਨਾ ਛੂਹਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਦੇ ਮੀਨੂ ਵਿੱਚ 1,85,000 ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੀਨੂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਦਾ ਮੇਨੂ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਟੱਚ ਸਕਰੀਨ: ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣਾ ਫ਼ੋਨ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਵੋ।

ਹਸਪਤਾਲ: ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਪੈੱਨ 'ਤੇ 46,000 ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ, ਵੇਟਿੰਗ ਰੂਮਾਂ ਅਤੇ ਹੈਂਡਲਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਛੂਹਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਾਨਵਰ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਧੋਂਦੇ। ਪਰ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਕਟਿੰਗ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਡਿਸ਼ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜ: ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਕੱਚੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਂਡੇ, ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜ ਅਤੇ ਤੌਲੀਏ ਵੀ ਕੀਟਾਣੂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਂਡੇ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜਾਂ ਵਿੱਚ 326 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਨਾ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸ ਧੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।

ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲਾ ਪੰਪ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਟਾਇਲਟ ਵਿੱਚ ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਪੰਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਕੀਟਾਣੂ ਇਸ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਬਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਧੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖਬਰ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।

NIH

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ਸਿਹਤਮੰਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਲਈ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੱਥ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਧੋਣ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 80 ਫੀਸਦੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮਾੜੀ ਸਫਾਈ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ 2017 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਇਨਫੈਕਸ਼ੀਅਸ ਡਿਸੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ "ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਦਸਤ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।

ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਸਕਦਾ

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਧੋਂਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਗਲਤ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਕੀਟਾਣੂ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੀਡੀਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੀਟਾਣੂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜੀਉਂਦੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟ: ਮੌਜੂਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਦੇ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿਟੀ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਡੀਐਨਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਰੰਸੀ ਅਤੇ ਨੋਟ ਗਿਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ।

ਪੈੱਨ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਪੈੱਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਲਿਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪੈੱਨ ਨੂੰ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਪੈੱਨ ਟਾਇਲਟ ਸੀਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਸਤਨ 10 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਟਾਣੂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈੱਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ: ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਡਾ. ਕੇਟੀ ਬੁਰਿਸ ਬੱਸਾਂ ਅਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਵਰਗੇ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਬੈਗਾਂ, ਜੁੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਚੱਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਮੀਨੂ: ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਨੂ ਨੂੰ ਨਾ ਛੂਹਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਦੇ ਮੀਨੂ ਵਿੱਚ 1,85,000 ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੀਨੂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਦਾ ਮੇਨੂ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਟੱਚ ਸਕਰੀਨ: ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣਾ ਫ਼ੋਨ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਵੋ।

ਹਸਪਤਾਲ: ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਪੈੱਨ 'ਤੇ 46,000 ਕੀਟਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ, ਵੇਟਿੰਗ ਰੂਮਾਂ ਅਤੇ ਹੈਂਡਲਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਛੂਹਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਾਨਵਰ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਧੋਂਦੇ। ਪਰ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਟਾਣੂ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਕਟਿੰਗ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਡਿਸ਼ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜ: ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਕੱਚੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਂਡੇ, ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜ ਅਤੇ ਤੌਲੀਏ ਵੀ ਕੀਟਾਣੂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਂਡੇ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਸਪੰਜਾਂ ਵਿੱਚ 326 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਨਾ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸ ਧੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।

ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲਾ ਪੰਪ: ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਟਾਇਲਟ ਵਿੱਚ ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਵਾਲੇ ਪੰਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਕੀਟਾਣੂ ਇਸ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਬਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਧੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖਬਰ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।

NIH

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.