ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ/ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ: ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬੜੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌਂ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਦਿਨ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ, 6 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਨੂੰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਚੌਥਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ, ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਅਸ਼ਟਭੁਜਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਆਦਿਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ, ਮਹਿਮਾ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪਾਪਾਂ, ਦੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਪੂਜਾ ਦੀ ਵਿਧੀ:
ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤਾ ਵਿੱਚ ਜਾਗੋ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਫ਼ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ। ਘਰ ਦੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਗੰਗਾ ਜਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ। ਸਟੂਲ 'ਤੇ ਲਾਲ ਕੱਪੜਾ ਵਿਛਾਓ। ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ। ਮਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੀਵਾ ਜਗਾਓ। ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਓ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ, ਧੂਪ, ਦੀਵਾ, ਦਵਾਈ ਆਦਿ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੋ। ਪੂਜਾ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਨਪਸੰਦ ਭੋਜਨ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵੰਡੋ।
ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ :
ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਸਦੀ ਹੈ। ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਚਤੁਰਥੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ
ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚਤੁਰਥੀ ਤਿਥੀ 6 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 07:49 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 09:47 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਰੂਪ
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਵਾਹਨ ਸ਼ੇਰ ਹੈ ਅਤੇ ਆਦਿਸ਼ਕਤੀ ਦੀਆਂ 8 ਬਾਹਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 7 ਹੱਥਾਂ 'ਚੋਂ ਕਮਲ ਦੇ ਫੁੱਲ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਘੜਾ, ਕਮੰਡਲ ਅਤੇ ਧਨੁਸ਼, ਤੀਰ, ਕਵਟੀ ਅਤੇ ਗਦਾ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਜਦਕਿ ਅੱਠਵੇਂ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਜਪ ਮਾਲਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਕੁਮਹੜੇ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਮਹੜੇ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਮੰਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਭੋਗ ?
ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ, ਆਟੇ ਅਤੇ ਘਿਓ ਦਾ ਬਣਿਆ ਮਾਲਪੂਆ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
