তেজপুৰ, 5 আগষ্ট : মণিপুৰৰ গোষ্ঠীগত সংঘৰ্ষই তিনি মাহত ভৰি দিলে ৷ পৰিস্থিতি নিয়ন্ত্ৰণ তথা শান্তি শৃংখলা ঘূৰি অহাৰ বিপৰীতে মণিপুৰ পুনৰ জ্বলিছে । নিৰীহ লোকৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সুৰক্ষা বাহিনী আৰু সাংবাদিকলৈকে এই হিংসাৰ বলি হৈছে । বিগত 26 জুলাইত ম'ৰে চহৰত কুকি অস্ত্ৰধাৰী দুৰ্বৃত্তই ৯ জন সাংবাদিকৰ ঘৰ জ্বলাই দিয়ে ৷ কাৰণ তেওঁলোক আছিল মেইটেই জনগোষ্ঠীৰ লোক । এই 9 জনৰ 8 জন মণিপুৰৰ ৰাজ্যিক কাকতৰ সাংবাদিক আৰু এজন গুৱাহাটীৰ এটা চেটেলাইট চেনেলৰ ।
কিন্তু প্ৰশ্ন হয় যে মণিপুৰৰ এই হিংসাত্মক ঘটনাৰ প্ৰকৃততে কাৰণ কি ? কৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে এই পৰিকল্পনা ?
ঘটনাৰ আৰম্ভণি, সূত্ৰপাত:
মণিপুৰত কেবাটাও বিদ্রোহী সংগঠন আছে ৷ তাৰ ভিতৰত এটা চৰকাৰ বিৰোধী সংগঠন হৈছে Government of People Democratic Republic kuki Land । এই সংগঠনটোৰ সদ্য ঘোষিত সভাপতি মাৰ্ক টি হাওকিপে 2021 চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত তেওঁৰ সামাজিক মাধ্যমত লিখা এটা পোষ্ট বৰ্তমান পুনৰ সামাজিক মাধ্যমযোগে প্ৰচাৰ হৈছে । এই পোষ্ট লিখাৰ বাবে মাৰ্ক টি হাওকিপক 2022 চনৰ 24 মে’ত দিল্লীৰ পৰা গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হৈছিল। আৰু বিদ্রোহী নেতাজন বৰ্তমান মণিপুৰৰ কাৰাগাৰত আছে।
তেওঁ লগতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ অধিকাৰ সংস্থা মণিপুৰ আৰু ম্যানমাৰৰ সভাপতি আছিল । উল্লেখ্য যে নিজৰ পোষ্টটোৰ জৰিয়তে তেওঁ মণিপুৰৰ শাসনৰ ভাৰ ল’বলৈ এগৰাকী কুকি প্ৰধান নেতা বিচাৰিবৰ বাবে আহ্বান জনাইছিল আৰু কৈছিল যে নহ’লে মণিপুৰ সুৰক্ষিত নহয় ।
ইয়াৰ পিচত তেওঁক মণিপুৰলৈ ঘূৰাই অনা হয় আৰু এই বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠন ‘পিপলছ ডেম’ক্ৰেটিক ৰিপাব্লিক অৱ কুকিলেণ্ড চৰকাৰ’ৰ নেতৃত্ব দিয়াৰ অপৰাধত তেওঁক পুনৰ গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় । মূলতঃ মণিপুৰ পাহাৰত অৱস্থিত জনজাতীয় সম্প্ৰদায় কুকিসকলৰ বাবে গৃহভূমি প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ ৰাজ্যৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ চলোৱাৰ অভিযোগ আছে এই মাৰ্ক টি হাওকিপৰ বিৰুদ্ধে ।
মণিপুৰত এইগৰাকী কৰ্মীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ পিচতে 2023 চনৰ মে’ মাহৰ পৰা পুনৰ জাতিগত উত্তেজনাৰ সৃষ্টি হৈছে । মাৰ্ক টি হাওকিপৰ গ্ৰেপ্তাৰৰ ফলত কুকিক মেইটেইৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ কৰিবলৈ থিয় কৰাইছিল । ৰাজ্য চৰকাৰৰ পক্ষপাতিত্বমূলক আচৰণৰ অভিযোগে (মেইটেইসকলৰ পক্ষপাতিত্ব) মেইটেই আৰু কুকি/ট্ৰাইবেলছৰ মাজত অসন্তুষ্টি বৃদ্ধি কৰি আহিছিল ।
দেখা গৈছে যে মণিপুৰত বৰ্তমান চলি থকা জাতিগত সংঘৰ্ষৰ শিপা বিভিন্ন ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ পোষ্টৰ বাবেই হৈছে ৷ বৰ্তমান সামাজিক মাধ্যমত প্ৰচাৰ হোৱা কথাষাৰ এনেধৰণৰ, ‘‘ What Mark T Haokip told in 2021 has been proved in 3rd May 2023 in Manipur ", এই বিষয়ে আৰক্ষী চোৰাংচোৱা গৃহবিভাগৰ উচ্চস্তৰীৰ সংস্থাই পৰ্যালোচনা কৰি আছে ।
পূৰ্বৰ কিছু আভাস :
2021 চনত 81 জনীয়া শৰণাৰ্থীৰ এটা দলে ম্যানমাৰৰ পৰা মণিপুৰলৈ সীমান্ত অতিক্ৰম কৰি প্ৰৱেশ কৰিছিল ৷ ম্যানমাৰৰ জুণ্টা সামৰিক বাহিনীৰ অভ্যুত্থানে আং ছান চ্যু কীৰ চৰকাৰখন উফৰাই দিয়াৰ পিচত নিৰাপত্তাৰ বিচাৰি এই লোকসকল প্ৰৱেশ কৰে মণিপুৰত ৷ কিন্তু ইয়াৰ দুবছৰৰ পাচত মেইটেই আৰু কুকিৰ মাজত হোৱা সংঘৰ্ষত এই লোকসকল পুনৰ আবদ্ধ হৈ পৰে ৷
আনহাতে জানুৱাৰী মাহত 10 টা শিশুকে ধৰি 81 জন শৰণাৰ্থীৰ আটাইকেইজনকে ‘বৈধ নথি-পত্ৰ’ নথকাৰ বাবে মণিপুৰ আৰক্ষীয়ে গ্ৰেপ্তাৰ কৰিছিল । কিন্তু স্থানীয় আদালতে তেওঁলোকক অবৈধ অনুপ্ৰৱেশকাৰী হিচাবে নহয়, বৰঞ্চ শৰণাৰ্থী হিচাপে স্বীকৃতি দিছিল । ইয়াৰ পিছত তেওঁলোকক আটক কৰা কৰ্তৃপক্ষক নিৰ্দেশ দিয়ে যে তেওঁলোকক যাতে আইনী পদ্ধতি আৰু নথিপত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সহায় লাভ কৰিবলৈ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ শৰণাৰ্থী উচ্চায়ুক্ত আৰু অন্যান্য সংস্থাসমূহৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয়।
কিন্তু এই প্ৰায় পাঁচ মাহৰ পাচতো সমগ্ৰ মণিপুৰত জনগোষ্ঠীয় হিংসা অব্যাহত থকাৰ সময়তে ইয়াৰে প্ৰায় 52 জন শৰণাৰ্থী ইম্ফলৰ সাজিৱা কাৰাগাৰৰ বাহিৰৰ এটা ডিটেনচন চেণ্টাৰত আছে । যোৱা ফেব্ৰুৱাৰী মাহত ইয়াৰে এজনৰ মৃত্যু হৈছিল । বাকী 10 টা শিশুকে ধৰি প্ৰায় 28 জনক মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল আৰু এতিয়া তেওঁলোক কুকি গাঁৱৰ সমীপত অস্থায়ী বাসস্থানত আছে । চৰকাৰে এনেদৰে ম্যানমাৰৰ পৰা আশ্ৰয় বিচাৰি অহা লোকক শৰণাৰ্থীৰ আশ্ৰয় প্ৰদান কৰে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁলোকে নিগাজীকৈ থাকিবলৈ লয় ।
পুনৰ সংস্থাপন:
1968 চনত যেতিয়া কুকি জনগোষ্ঠীৰ লোকসকলে মণিপুৰৰ পাহাৰীয়া অঞ্চলত শৰণাৰ্থী হিচাবে আশ্ৰয় লৈছিল তেতিয়া চৰকাৰে তেওঁলোকক সংস্থাপনৰ বাবে নিৰ্দেশ জাৰি কৰিছিল । মণিপুৰৰ উপায়ুক্ত এছ চি ভিশে (S.C.VAISH ) উখৰুলৰ মহকুমা বিষয়া বীৰেন্দ্ৰ সিংহলৈ এখন পত্ৰ প্ৰেৰণ কৰিছিল ৷ ইটিভি ভাৰতৰ হাতত থকা এই পত্ৰত 8 জুন 1968 চনত (Letter No.B-R/67/DC/874-5 ) ৰ জৰিয়তে নির্দেশ দিছিল যে বাৰ্মা অৰ্থাৎ বৰ্তমানৰ ম্যানমাৰৰ পৰা অহা কুকি শৰণাৰ্থীসকলক পুনৰ সংস্থাপন দিব লাগে । কাৰণ উখৰুলৰ মহকুমা বিষয়া বীৰেন্দ্ৰ সিংহই 6 এপ্ৰিল, 1968 চনত এই শৰণাৰ্থীৰ আশ্রয়ৰ বাবে আবেদন কৰিছিল ।
গোষ্ঠীগত সংঘৰ্ষ :
মণিপুৰত 3 টা প্ৰধান জনগোষ্ঠী আছে ৷ সেইকেইটা হ’ল মেইটেই, নগা আৰু কুকি । মেইটেইসকলৰ বেছিভাগেই হিন্দু আনহাতে নগা আৰু কুকি সকল খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ ৷ বৰ্তমান মণিপুৰত চলি থকা হিংসা হিন্দু মেইটেইৰ বিৰুদ্ধে খ্ৰীষ্টান নগা আৰু কুকিৰ । 1949 চনত মণিপুৰত মেইটেই 64 শতাংশ আছিল ৷
ধৰ্মীয় জনসংখ্যাৰ দিশত মণিপুৰত হিন্দু 50 শতাংশ আৰু খ্ৰীষ্টান 35-40 শতাংশ । কিন্তু এই হিংসাত্মক ঘটনাত নগাসকলে কাকো সহযোগ কৰা নাই । মণিপুৰত পূব আৰু উত্তৰ দিশে পাহাৰীয়া অঞ্চলত নগাসকলে বসতি কৰে । এক বিশেষ সূত্ৰত জানিব পৰা গৈছে যে নগাসকলে বৃহত্তৰ নাগালেণ্ডৰ স্বাৰ্থত এই বিষয়ে স্থৱিৰ হৈ আছে ৷ উল্লেখ্য যে মণিপুৰৰ চাৰিখন জিলা এই গ্ৰেটাৰ নাগালেণ্ডৰ অধীনত সামৰি লৈছে, যি ধৰণে অসমৰ কেইবাখনো জিলা নগালেণ্ডে দাবী কৰি আহিছে ।
খাদ্য সামগ্ৰী আমদানি স্তব্ধ :
মণিপুৰৰ বিভিন্ন অঞ্চলত এই হিংসাত্মক ঘটনাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাই পথ নং 37 আৰু 2 মাজত সামগ্ৰী কঢ়িয়াই অনা গাড়ী চলাচল বন্ধ থকাত সাধাৰণ লোকৰ মাজত হাহাকাৰ সৃষ্টি হৈছে । আনহাতে পাহাৰীয়া অঞ্চলত কিন্তু খাদ্য সামগ্ৰীৰ অসুবিধা হোৱা নাই । মিজোৰামৰ সীমান্তৰে খাদ্য সামগ্ৰী আৰু অন্যান্য জৰুৰী সামগ্ৰী পাহাৰীয়া অঞ্চললৈ আহিছে । পাহাৰীয়া অঞ্চল আৰু সমতল ভূমিত থকা লোকৰ মাজত যাতায়ত সম্পূৰ্ণৰূপে স্থৱিৰ ৷ দুই পক্ষৰ লোকে মূল প্ৰৱেশ পথত ৱাফাৰ জ’ন সৃষ্টি কৰিছে ।
আনহাতে মণিপুৰৰ 37 নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাই পথত মিজোৰামৰ মুখ্যমন্ত্ৰী জোৰাম থাংগাৰ বিৰুদ্ধে বৰ্তমান প্ৰতিবাদ তীব্ৰতৰ হৈ আছে ৷ কাৰণ মণিপুৰলৈ আহি মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে ট্ৰাইবেলসকলৰ লগত প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰিছিল আৰু তাৰ ফটো মণিপুৰৰ বিজেপিৰ বিধায়ক ৰাজকুমাৰ ইম য়ে তেওঁৰ টুইটাৰত প্ৰকাশ কৰিছিল ।
প্ৰতিবাদী জনসাধাৰণে মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীৰ পুতলা দাহ কৰে শুকুৰবাৰে । উল্লেখযোগ্য যে বৰ্তমান মণিপুৰৰ এই হিংসা যিদৰে শিপাইছে ইয়াৰ ফিৰিঙতি কাষৰীয়া ৰাজ্যত বিয়পি পৰাৰ সম্ভাৱনা প্ৰকট হৈ পৰিছে আৰু যিটো কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে বিচৰা নাই ।
লগতে পঢ়ক: Manipur violence : এতিয়াও শান্ত হোৱা নাই মণিপুৰ; গুলীচালনাত তিনিজনৰ মৃত্যু; ঘৰত অগ্নিসংযোগ
