ETV Bharat / bharat

Chandrayaan 3 : ইছৰোৰ সৈতে কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী বহু দেশ - GSLV is a big and very powerful rocket

জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী তথা বেংগালুৰুৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ এষ্ট্ৰোফিজিক্সৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক ড০ ৰমেশ কাপুৰে ইটিভি ভাৰতৰ সন্মুখত কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয় উত্থাপন কৰিছে । চন্দ্ৰযান-৩ আৰু এই অভিযান কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ, এই অভিযানৰ পৰা ইছৰোৱে কি তথ্য উদ্ঘাটন কৰিব ?

Chandrayaan 3
ইছৰোৰ সৈতে কাম কৰিবলৈ আগ্ৰহী বহু দেশ
author img

By

Published : Jul 14, 2023, 1:06 PM IST

নেশ্যনেল ডেস্ক,১৪ জুলাই : দুপৰীয়া ২.৩৫ বজাৰ লগে লগে বহু প্ৰত্যাশিত চন্দ্ৰযান-৩ৰ যাত্ৰা আৰম্ভ হ'ব । চন্দ্ৰ অভিমুখে উৰা মাৰিব ভাৰতৰ চন্দ্ৰযান-৩ । চন্দ্ৰত ছফ্ট লেণ্ডিং আৰু ৰ'ভাৰৰ জৰিয়তে গোপন তথ্য উদ্ঘাটন কৰাটোৱে চন্দ্ৰযান-৩ৰ প্ৰধান লক্ষ্য । অৱশ্যে এই সন্দৰ্ভত ইটিভি ভাৰতে জ্যেষ্ঠ জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী তথা বেংগালুৰুৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ এষ্ট্ৰোফিজিক্সৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক ড০ ৰমেশ কাপুৰৰ সৈতে কথা পাতিছিল । কেইটামান বিশেষ প্ৰশ্নৰ উত্তৰত তেওঁ কি কৈছে, চাও আহক ।

প্ৰশ্ন : চন্দ্ৰযান-৩ ৰ এই উৎক্ষেপণৰ তাৎপৰ্য কি ?

- এয়া কেৱল বৈজ্ঞানিক অভিযানৰ বাবেই নহয় আন অভিযানৰ বাবেও এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ । চন্দ্ৰযানে আমাৰ হৃদয় আৰু মনত এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছে কাৰণ চন্দ্ৰ হৈছে এনে এক ঠাই য'ত মানুহে সঁচাকৈয়ে যাব বিচাৰে । মানুহে আশা কৰিছে যে ভাৰতেও এদিন তাত অভিযান আৰম্ভ কৰিব । এদিন ভাৰতীয় মহাকাশচাৰীসকলেও চন্দ্ৰপৃষ্ঠত অৱতৰণ কৰিব । তাৰ পাছত ২০১৯ চনত, চন্দ্ৰযান ২-ও গৈছিল আৰু দুৰ্ভাগ্যবশতঃ, লেণ্ডাৰত ত্ৰুটি থকাৰ বাবে ৰ'ভাৰে সঠিকভাৱে কাম কৰিব নোৱাৰিলে । এয়া যথেষ্ট হতাশাজনক আছিল । অৱশ্যে, ইছৰোৱে নিৰাশ হোৱা নাছিল । এই সময়ছোৱাত, ভাৰত চৰকাৰৰ পৰা ইছৰোৱে যথেষ্ট সমৰ্থন লাভ কৰিছে । তাৰ পাছত ইছৰোৱে আগবাঢ়ি গৈ থাকিল আৰু ২০১৯ চনৰ অক্টোবৰত চন্দ্ৰযান-৩ ৰ পৰিকল্পনা কৰে ।

ইয়াৰ মাজতে, ক'ভিডৰ বাবে মিছনৰ কামত কিছু বাধা আহিছিল কিন্তু অৱশেষত, ইছৰোৱে ইয়াৰ ৰ'ভাৰ পুনৰ নিৰ্মাণ কৰিবলৈ সক্ষম হয় । নতুন ৰভাৰ যথেষ্ট শক্তিশালী আৰু চন্দ্ৰপৃষ্ঠত ভালদৰে কাম কৰিব ।

প্ৰশ্ন: এই অভিযান ভাৰত আৰু মহাকাশ খণ্ডৰ বাবে কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?

- ইছৰো বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ আৰু আটাইতকৈ বিশ্বাসযোগ্য মহাকাশ সংস্থা । নাছা, ইউৰোপীয় মহাকাশ সংস্থা, চীন আৰু কানাডিয়ান মহাকাশ সংস্থাৰ পাছত ই পঞ্চম স্থানত আছে । বহু বছৰৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ অন্তত ইছৰোৱে এই স্থান লাভ কৰিছে । ইছৰোৰ প্ৰথম সফলতা আছিল ১৯৯৪ চনৰ পিএছএলভিৰ প্ৰথম সফল উৰণ । ১৯৯৯ চনৰ আৰম্ভণিতে, ইছৰোৱে জিএছএলভিৰ বিষয়ে চিন্তা কৰা আৰম্ভ কৰে ।

জিএছএলভি এক ডাঙৰ আৰু অতি শক্তিশালী ৰকেট । এইটো ইছৰোৰ আটাইতকৈ শক্তিশালী ৰকেট । যাৰ জৰিয়তে লেণ্ডাৰ আৰু ৰ'ভাৰ চন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে । ইয়াৰ পূৰ্বে, ১৯৯৮ চনৰ পাৰমাণৱিক পৰীক্ষাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহে ইছৰোৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল । কিন্তু এতিয়া সাম্প্ৰতিক সময়ত, ইছৰোৰ কামত যথেষ্ট অগ্ৰগতি হৈছে । বিভিন্ন দেশৰ বিভিন্ন মহাকাশ সংস্থাই ইছৰোৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিব বিচাৰে । ইয়াৰ লগতে, ব্যক্তিগত খণ্ডবোৰেও এই ক্ষেত্ৰত ষ্টাৰ্ট-আপৰ বাবে ৰাছিয়াত প্ৰৱেশ কৰিছে ।

প্ৰশ্ন: ২০১৯ চনত শেষবাৰৰ বাবে বিফল হোৱাৰ পাছত ভাৰতৰ বাবে ই কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?

- এইটো আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা । এইটো কেৱল মহাকাশলৈ চন্দ্ৰযান প্ৰেৰণ কৰাৰ কথা নহয় । পৃথিৱীৰ গতি বেগ প্ৰতি ছেকেণ্ডত ১১.২ কিঃমিঃ আৰু যদি আপুনি এই গতিত কোনো বস্তু উলম্বভাৱে ওপৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে, ই পৃথিৱীক চিৰদিনৰ বাবে এৰি যাব । কিন্তু চন্দ্ৰত ই ৬ গুণ কম । এতিয়া, যদি আপুনি চন্দ্ৰপৃষ্ঠত প্ৰতি ছেকেণ্ডত প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ বেগত কিবা এৰিব বিচাৰে তেনেহ'লে ই যিকোনো বস্তুৰ বাবে বিপদজনক । সেয়েহে, আমাৰ লক্ষ্য হৈছে সেই স্থান অনুসৰি কাম কৰা সঁজুলিবোৰ প্ৰেৰণ কৰা । দ্ৰুত অৱতৰণ এটা অতি জটিল বিষয় আৰু ইয়াৰ বাবে বহুতো পৰীক্ষাৰ প্ৰয়োজন ।

অৰ্বিটালত এটা উচ্চ-ৰিজলিউশ্বন কেমেৰা আছে । ই ৩০ চেণ্টিমিটাৰ ৰিজলিউশ্বনৰ দৰে উচ্চ ৰিজলিউশ্বনত সমগ্ৰ চন্দ্ৰৰ ছবি তুলিছে । এই ছবিখন ইয়াত সম্পূৰ্ণৰূপে উপলব্ধ । সেই ছবিখন ব্যৱহাৰ কৰি, আমি এতিয়া বুজিবলৈ সক্ষম হৈছো যে কোনখিনি ঠাই অৱতৰণৰ যোগ্য । আমি অৱতৰণ ক্ষেত্ৰ বহল কৰিছো । চন্দ্ৰযান-২ থকাৰ এইটো এটা ডাঙৰ সুবিধা । চন্দ্ৰযান-২ অৰ্বিটাৰত বহুতো সঁজুলি আছিল আৰু সেই বোৰে সঠিকভাৱে কাম কৰি আছে । ই চন্দ্ৰৰ ৰিম'ট চেঞ্চিং ছবি তুলিছে আৰু বহুতো নতুন বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধান কৰিছে । ২০১৯ ৰ অৱতৰণৰ বিফলতাৰ সময়ত আমি বহুতো কথা শিকিছো ।

স্থান অধ্যয়ন কৰাৰ পাছত আমি এটা কথা জানো যে তাত আমি একো নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱাৰো । আমি সেই অনুসৰি পৰিকল্পনা আৰু প্ৰস্তুতি কৰো । কিছুমান ঘটনা ঘটিব বুলি আশা কৰো । ইয়াত বহুতো ভুল হ'ব পাৰে । কিন্তু ভুলৰ ফলত অভূতপূৰ্ব ফলাফলো হ'ব পাৰে । আমি ৰ'ব নালাগে, আমি এই ক্ষেত্ৰত কাম কৰি থাকিব লাগিব ।

প্ৰশ্ন: এই অভিযানৰ পৰা আমি কি আকৰ্ষণীয় বস্তু আশা কৰিব পাৰো ?

- চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠ যোৱা চাৰি বিলিয়ন বছৰ ধৰি উল্কাপিণ্ডৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ আহিছে । চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰুৰ প্ৰতি আগ্ৰহৰ কাৰণ তাত পানীৰ সম্ভাৱনা আছে, যি ভৱিষ্যতে জীৱ জীয়াই থকাৰ বাবে উপযোগী হ'ব । এই অভিযান ইয়াক জলসম্পদৰ অধ্যয়ন আৰু ভৱিষ্যতৰ মানৱ অভিযানৰ বাবে সেইবোৰৰ প্ৰভাৱৰ বাবে এক আকৰ্ষণীয় লক্ষ্য আগত ৰাখিছে । অৱশ্যে, দক্ষিণ মেৰুৰ অন্বেষণ ইয়াৰ দুৰ্গম ভূখণ্ডৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বানজনক ।

লগতে পঢ়ক :Mission Chandrayaan 3 : ২.৩৫ বজাৰ লগে লগে আৰম্ভ হ'ব চন্দ্ৰযান-৩ৰ যাত্ৰা

নেশ্যনেল ডেস্ক,১৪ জুলাই : দুপৰীয়া ২.৩৫ বজাৰ লগে লগে বহু প্ৰত্যাশিত চন্দ্ৰযান-৩ৰ যাত্ৰা আৰম্ভ হ'ব । চন্দ্ৰ অভিমুখে উৰা মাৰিব ভাৰতৰ চন্দ্ৰযান-৩ । চন্দ্ৰত ছফ্ট লেণ্ডিং আৰু ৰ'ভাৰৰ জৰিয়তে গোপন তথ্য উদ্ঘাটন কৰাটোৱে চন্দ্ৰযান-৩ৰ প্ৰধান লক্ষ্য । অৱশ্যে এই সন্দৰ্ভত ইটিভি ভাৰতে জ্যেষ্ঠ জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী তথা বেংগালুৰুৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ এষ্ট্ৰোফিজিক্সৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক ড০ ৰমেশ কাপুৰৰ সৈতে কথা পাতিছিল । কেইটামান বিশেষ প্ৰশ্নৰ উত্তৰত তেওঁ কি কৈছে, চাও আহক ।

প্ৰশ্ন : চন্দ্ৰযান-৩ ৰ এই উৎক্ষেপণৰ তাৎপৰ্য কি ?

- এয়া কেৱল বৈজ্ঞানিক অভিযানৰ বাবেই নহয় আন অভিযানৰ বাবেও এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ । চন্দ্ৰযানে আমাৰ হৃদয় আৰু মনত এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছে কাৰণ চন্দ্ৰ হৈছে এনে এক ঠাই য'ত মানুহে সঁচাকৈয়ে যাব বিচাৰে । মানুহে আশা কৰিছে যে ভাৰতেও এদিন তাত অভিযান আৰম্ভ কৰিব । এদিন ভাৰতীয় মহাকাশচাৰীসকলেও চন্দ্ৰপৃষ্ঠত অৱতৰণ কৰিব । তাৰ পাছত ২০১৯ চনত, চন্দ্ৰযান ২-ও গৈছিল আৰু দুৰ্ভাগ্যবশতঃ, লেণ্ডাৰত ত্ৰুটি থকাৰ বাবে ৰ'ভাৰে সঠিকভাৱে কাম কৰিব নোৱাৰিলে । এয়া যথেষ্ট হতাশাজনক আছিল । অৱশ্যে, ইছৰোৱে নিৰাশ হোৱা নাছিল । এই সময়ছোৱাত, ভাৰত চৰকাৰৰ পৰা ইছৰোৱে যথেষ্ট সমৰ্থন লাভ কৰিছে । তাৰ পাছত ইছৰোৱে আগবাঢ়ি গৈ থাকিল আৰু ২০১৯ চনৰ অক্টোবৰত চন্দ্ৰযান-৩ ৰ পৰিকল্পনা কৰে ।

ইয়াৰ মাজতে, ক'ভিডৰ বাবে মিছনৰ কামত কিছু বাধা আহিছিল কিন্তু অৱশেষত, ইছৰোৱে ইয়াৰ ৰ'ভাৰ পুনৰ নিৰ্মাণ কৰিবলৈ সক্ষম হয় । নতুন ৰভাৰ যথেষ্ট শক্তিশালী আৰু চন্দ্ৰপৃষ্ঠত ভালদৰে কাম কৰিব ।

প্ৰশ্ন: এই অভিযান ভাৰত আৰু মহাকাশ খণ্ডৰ বাবে কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?

- ইছৰো বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ আৰু আটাইতকৈ বিশ্বাসযোগ্য মহাকাশ সংস্থা । নাছা, ইউৰোপীয় মহাকাশ সংস্থা, চীন আৰু কানাডিয়ান মহাকাশ সংস্থাৰ পাছত ই পঞ্চম স্থানত আছে । বহু বছৰৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ অন্তত ইছৰোৱে এই স্থান লাভ কৰিছে । ইছৰোৰ প্ৰথম সফলতা আছিল ১৯৯৪ চনৰ পিএছএলভিৰ প্ৰথম সফল উৰণ । ১৯৯৯ চনৰ আৰম্ভণিতে, ইছৰোৱে জিএছএলভিৰ বিষয়ে চিন্তা কৰা আৰম্ভ কৰে ।

জিএছএলভি এক ডাঙৰ আৰু অতি শক্তিশালী ৰকেট । এইটো ইছৰোৰ আটাইতকৈ শক্তিশালী ৰকেট । যাৰ জৰিয়তে লেণ্ডাৰ আৰু ৰ'ভাৰ চন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে । ইয়াৰ পূৰ্বে, ১৯৯৮ চনৰ পাৰমাণৱিক পৰীক্ষাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহে ইছৰোৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল । কিন্তু এতিয়া সাম্প্ৰতিক সময়ত, ইছৰোৰ কামত যথেষ্ট অগ্ৰগতি হৈছে । বিভিন্ন দেশৰ বিভিন্ন মহাকাশ সংস্থাই ইছৰোৰ সৈতে সহযোগিতা কৰিব বিচাৰে । ইয়াৰ লগতে, ব্যক্তিগত খণ্ডবোৰেও এই ক্ষেত্ৰত ষ্টাৰ্ট-আপৰ বাবে ৰাছিয়াত প্ৰৱেশ কৰিছে ।

প্ৰশ্ন: ২০১৯ চনত শেষবাৰৰ বাবে বিফল হোৱাৰ পাছত ভাৰতৰ বাবে ই কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ?

- এইটো আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা । এইটো কেৱল মহাকাশলৈ চন্দ্ৰযান প্ৰেৰণ কৰাৰ কথা নহয় । পৃথিৱীৰ গতি বেগ প্ৰতি ছেকেণ্ডত ১১.২ কিঃমিঃ আৰু যদি আপুনি এই গতিত কোনো বস্তু উলম্বভাৱে ওপৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে, ই পৃথিৱীক চিৰদিনৰ বাবে এৰি যাব । কিন্তু চন্দ্ৰত ই ৬ গুণ কম । এতিয়া, যদি আপুনি চন্দ্ৰপৃষ্ঠত প্ৰতি ছেকেণ্ডত প্ৰায় ২ কিলোমিটাৰ বেগত কিবা এৰিব বিচাৰে তেনেহ'লে ই যিকোনো বস্তুৰ বাবে বিপদজনক । সেয়েহে, আমাৰ লক্ষ্য হৈছে সেই স্থান অনুসৰি কাম কৰা সঁজুলিবোৰ প্ৰেৰণ কৰা । দ্ৰুত অৱতৰণ এটা অতি জটিল বিষয় আৰু ইয়াৰ বাবে বহুতো পৰীক্ষাৰ প্ৰয়োজন ।

অৰ্বিটালত এটা উচ্চ-ৰিজলিউশ্বন কেমেৰা আছে । ই ৩০ চেণ্টিমিটাৰ ৰিজলিউশ্বনৰ দৰে উচ্চ ৰিজলিউশ্বনত সমগ্ৰ চন্দ্ৰৰ ছবি তুলিছে । এই ছবিখন ইয়াত সম্পূৰ্ণৰূপে উপলব্ধ । সেই ছবিখন ব্যৱহাৰ কৰি, আমি এতিয়া বুজিবলৈ সক্ষম হৈছো যে কোনখিনি ঠাই অৱতৰণৰ যোগ্য । আমি অৱতৰণ ক্ষেত্ৰ বহল কৰিছো । চন্দ্ৰযান-২ থকাৰ এইটো এটা ডাঙৰ সুবিধা । চন্দ্ৰযান-২ অৰ্বিটাৰত বহুতো সঁজুলি আছিল আৰু সেই বোৰে সঠিকভাৱে কাম কৰি আছে । ই চন্দ্ৰৰ ৰিম'ট চেঞ্চিং ছবি তুলিছে আৰু বহুতো নতুন বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধান কৰিছে । ২০১৯ ৰ অৱতৰণৰ বিফলতাৰ সময়ত আমি বহুতো কথা শিকিছো ।

স্থান অধ্যয়ন কৰাৰ পাছত আমি এটা কথা জানো যে তাত আমি একো নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱাৰো । আমি সেই অনুসৰি পৰিকল্পনা আৰু প্ৰস্তুতি কৰো । কিছুমান ঘটনা ঘটিব বুলি আশা কৰো । ইয়াত বহুতো ভুল হ'ব পাৰে । কিন্তু ভুলৰ ফলত অভূতপূৰ্ব ফলাফলো হ'ব পাৰে । আমি ৰ'ব নালাগে, আমি এই ক্ষেত্ৰত কাম কৰি থাকিব লাগিব ।

প্ৰশ্ন: এই অভিযানৰ পৰা আমি কি আকৰ্ষণীয় বস্তু আশা কৰিব পাৰো ?

- চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠ যোৱা চাৰি বিলিয়ন বছৰ ধৰি উল্কাপিণ্ডৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ আহিছে । চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰুৰ প্ৰতি আগ্ৰহৰ কাৰণ তাত পানীৰ সম্ভাৱনা আছে, যি ভৱিষ্যতে জীৱ জীয়াই থকাৰ বাবে উপযোগী হ'ব । এই অভিযান ইয়াক জলসম্পদৰ অধ্যয়ন আৰু ভৱিষ্যতৰ মানৱ অভিযানৰ বাবে সেইবোৰৰ প্ৰভাৱৰ বাবে এক আকৰ্ষণীয় লক্ষ্য আগত ৰাখিছে । অৱশ্যে, দক্ষিণ মেৰুৰ অন্বেষণ ইয়াৰ দুৰ্গম ভূখণ্ডৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বানজনক ।

লগতে পঢ়ক :Mission Chandrayaan 3 : ২.৩৫ বজাৰ লগে লগে আৰম্ভ হ'ব চন্দ্ৰযান-৩ৰ যাত্ৰা

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.