বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২২ ফেব্ৰুৱাৰী : আগন্তুক ৩০ বছৰত ভাৰতত বিশ্বৰ আন যিকোনো দেশৰ তুলনাত সৰ্বাধিক শক্তিৰ চাহিদা বৃদ্ধি হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে । সেইকাৰণে শক্তিৰ এক নিৰ্ভৰযোগ্য উৎস থকাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । আমি যিহেতু কয়লা আৰু অন্যান্য উৎসৰ ওপৰত অধিক নিৰ্ভৰ কৰিব নোৱাৰো, সেয়েহে আমি সৌৰশক্তিৰ বাবে আমাৰ ক্ষমতা সম্প্ৰসাৰিত কৰিব লাগিব ।
কয়লাৰ উৎপাদন বৃদ্ধি সত্ত্বেও ভাৰতে 2030 চনৰ ভিতৰত 500 গিগাৱাট নৱীকৰণযোগ্য শক্তি ক্ষমতা লাভ কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ । লগতে দেশখনে 2030 চনৰ ভিতৰত অনা-জীৱাশ্ম ইন্ধন উৎসৰ পৰা 50% বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ লক্ষ্য ৰাখিছে । এই লক্ষ্য ইতিমধ্যে 43%-ত উপনীত হৈছে আৰু নৱীকৰণযোগ্য উৎসবোৰে মুঠ স্থাপন ক্ষমতাত 30% অৰিহণা যোগাইছে ।
দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে শেহতীয়াকৈ প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰ্যোদয় যোজনা নামৰ এক কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰিছে । ২০২৪ চনৰ অন্তৰ্ৱৰ্তীকালীন বাজেটত বিত্ত মন্ত্ৰীয়ে ঘোষণা কৰে যে হিতাধিকাৰীসকলে প্ৰতিমাহে ৩০০ ইউনিটলৈকে বিনামূলীয়া বিদ্যুৎ লাভ কৰিব আৰু অতিৰিক্ত সৌৰশক্তি তেওঁলোকে বিক্ৰী কৰিব পাৰে । যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ বছৰি ১৫,০০০-১৮,০০০ টকা ৰাহি হ'ব পাৰে ।
এই কাৰ্যসূচীৰ লক্ষ্য হৈছে সমগ্ৰ ভাৰতৰ 1 কোটি পৰিয়ালক সৌৰশক্তি প্ৰদান কৰা । অৱশ্যে এই লক্ষ্য যথেষ্ট আশ্চৰ্যজনক ! অৱশ্যে 2023 চনৰ 31 জুলাইলৈকে ভাৰতীয় ঘৰবোৰত কেৱল 2.2 গিগাৱাট সৌৰ চাল স্থাপন কৰা হোৱা বুলি জানিনব পৰা গৈছে ।
কিন্তু এই ক্ষেত্ৰত আমাৰ কৰিবলগীয়া বহুত কাম আছে । চৰকাৰে 2014 চনত এই কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰে । কিন্তু তেতিয়াৰে পৰা এই বিষয়টোত বিশেষ অগ্ৰগতি লাভ কৰা নাই । এতিয়া আমি অপেক্ষা কৰিব লাগিব আৰু চাব লাগিব যে এই নতুন কাৰ্যসূচীয়ে সফলতাৰে ইয়াৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'ব পাৰিবনে নাই ।
আমি অধিক বহনক্ষম ভৱিষ্যতৰ দিশে আগবাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে ঘৰৰ চালৰ সৌৰ ব্যৱস্থাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টা আগতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰিছে । 2014 চনত আৰম্ভ কৰা ৰাষ্ট্ৰীয় ৰুফটপ আঁচনিয়ে 2022 চনৰ ভিতৰত 40 গিগাৱাট ক্ষমতা সম্পন্ন সৌৰ ব্যৱস্থা স্থাপনৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ আছিল । অৱশ্যে এই লক্ষ্য পূৰণ হোৱা নাই আৰু ইয়াৰ ফলস্বৰূপে চৰকাৰে ইয়াৰ সময়সীমা 2026 চনলৈ বৃদ্ধি কৰে । ভৱিষ্যতৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰ্যোদয় যোজনাত দেখুওৱাৰ দৰে এই লক্ষ্য লাভ কৰাৰ বাবে চৰকাৰৰ দ্বাৰা এক নতুন প্ৰচেষ্টা চলি আছে ।
অধিক পৰিয়ালক সৌৰশক্তি গ্ৰহণ কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ কাৰ্বন নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰাৰ লক্ষ্যৰে এই বিত্তীয় সমৰ্থন এক পৰিষ্কাৰ আৰু সেউজীয়া ভৱিষ্যতৰ দিশত এক ইতিবাচক পদক্ষেপ । অধিক সংখ্যক লোকে নৱীকৰণযোগ্য শক্তিৰ উৎসৰ গুৰুত্বক স্বীকৃতি দিয়াৰ লগতে আমি অনাগত বছৰবোৰত সৌৰ চাল ব্যৱস্থা গ্ৰহণত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বৃদ্ধি হোৱাৰ আশা কৰিব পাৰোঁ । প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰ্যোদয় যোজনা ঘোষণা হৈছে প্ৰতিটো ভাৰতীয় পৰিয়ালক বহনক্ষম শক্তি প্ৰদান কৰাৰ দিশত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ।
1 কোটি দৰিদ্ৰ লোকক চালৰ সৌৰ পেনেলৰ সৈতে সজ্জিত কৰি এই আঁচনিখনৰ উদ্দেশ্য হৈছে পৰম্পৰাগত পাৱাৰ গ্ৰিডৰ ওপৰত তেওঁলোকৰ নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰা, তেওঁলোকক অধিক স্বাৱলম্বী কৰা আৰু তেওঁলোকৰ বিদ্যুতৰ বিল হ্ৰাস কৰা । ই জীৱাশ্ম ইন্ধনৰ ওপৰত আমাৰ নিৰ্ভৰশীলতা আৰু ইতিমধ্যে ভাৰাক্ৰান্ত পাৱাৰ গ্ৰিডৰ বোজা হ্ৰাস কৰিব । যাৰ ফলত বিদ্যুৎ অধিক সুলভ হ'ব । সৌৰশক্তিৰ ব্যৱহাৰে কেৱল নতুন চাকৰিৰ সুযোগেই সৃষ্টি নকৰিব, লগতে এক পৰিষ্কাৰ আৰু সেউজীয়া পৰিৱেশতো অৰিহণা যোগাব । এই আঁচনি ৰূপায়ণৰ দ্বাৰা আমি এনে এক ভৱিষ্যতৰ বাবে অপেক্ষা কৰিব পাৰোঁ, য'ত ভাৰত নৱীকৰণযোগ্য শক্তিৰ ক্ষেত্ৰত এক বিশ্ব নেতা হৈ পৰিছে ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰ্যোদয় যোজনাৰ পৰা লাভান্বিত হ'বলৈ হ'লে পৰিয়ালবোৰে নিৰ্দিষ্ট যোগ্যতাৰ চৰ্ত পূৰণ কৰিবলগা আছে । আবেদনকাৰীসকল ভাৰতৰ স্থায়ী নাগৰিক হ'ব লাগিব । আবেদনকাৰীৰ বাৰ্ষিক উপাৰ্জন এক নিৰ্ধাৰিত সীমা অতিক্ৰম কৰিব নালাগে (নিৰ্ধাৰণ কৰা হ'ব) ।
আবেদনকাৰীসকলৰ ওচৰত প্ৰমাণীকৰণৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় নথিপত্ৰ থাকিব লাগিব । এই নথিৰ ভিতৰত আছে আধাৰ কাৰ্ড, উপাৰ্জনৰ প্ৰমাণ-পত্ৰ, বাসস্থানৰ প্ৰমাণ-পত্ৰ, মোবাইল নম্বৰ, বিদ্যুতৰ বিল, বেঙ্ক পাছবুক, পাছপোৰ্ট আকাৰৰ ফটো আৰু ৰেচন কাৰ্ড ।
নতুন আৰু নৱীকৰণযোগ্য শক্তি মন্ত্ৰালয়ে বৰ্তমান আঁচনিখনৰ বাবে নিৰ্দেশনা জাৰি কৰাৰ ওপৰত কাম কৰি আছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে ৰাজসাহায্য আৰু যুক্তিগতকৰণৰ বিষয়ে বিৱৰণ । এই নিৰ্দেশনাবোৰ মুকলি কৰাৰ পিছত আগ্ৰহী পৰিয়ালবোৰে অফিচিয়েল ৱেবছাইটৰ জৰিয়তে অনলাইন আবেদন কৰিব পাৰিব ।
২০২৩ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে ভাৰতত সৌৰশক্তি প্ৰায় ৭৩.৩১ গিগাৱাটলৈ বৃদ্ধি পাইছে । অৱশ্যে ঘৰৰ চালৰ সৌৰ সংস্থাপন ক্ষমতা মাত্ৰ 11.08 গিগাৱাট, যিটো 2022 চনলৈ 40 গিগাৱাটৰ লক্ষ্যৰ পৰা যথেষ্ট দূৰৈত ।
আনহাতে, যদি আমি ৰাজ্যসমূহৰ কথা কওঁ তেন্তে 18.7 গিগাৱাট সৌৰ ক্ষমতাৰে ৰাজস্থান সকলোতকৈ আগবাঢ়ি আছে । ইয়াৰ পিছত 10.5 গিগাৱাটেৰে আছে গুজৰাট । কিন্তু মন কৰিবলগীয়া যে এয়া হৈছে মুঠ সৌৰ ক্ষমতা, কেৱল ঘৰৰ চালৰ সৌৰশক্তি নহয় । আনহাতে, 2.8 গিগাৱাটেৰে চালৰ সৌৰশক্তিত গুজৰাট আগবাঢ়ি আছে । তাৰ পিছত 1.7 গিগাৱাটেৰে মহাৰাষ্ট্ৰ আছে ।
ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ নৱীকৰণযোগ্য শক্তিৰ ক্ষমতা প্ৰায় ১৮০ গিগাৱাটত সৌৰশক্তিৰ মুখ্য অংশ আছে । ইয়াৰ ভিতৰত সৌৰ শক্তিয়ে 72.3 গিগাৱাট অৰিহণা যোগায় । তাৰ পিছত 46.88 গিগাৱাটেৰে বৃহৎ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পই অৱদান আগবঢ়ায় । কিন্তু এতিয়াও চালৰ সৌৰ সংস্থাপনত বিকাশৰ বাবে যথেষ্ট বাকী আছে । আমি ইতিমধ্যে যথেষ্ট অগ্ৰগতি লাভ কৰিছোঁ যদিও 2022 চনৰ ভিতৰত 40 গিগাৱাটৰ আকাংক্ষিত লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈ জোৰ দি থাকিব লাগিব ।
ঘৰৰ চালৰ সৌৰ পেনেল, যাক ফটোভল্টেইক পেনেল বুলিও কোৱা হয়, ই অনা-নৱীকৰণযোগ্য শক্তি উৎসৰ ওপৰত আমাৰ নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে এক গঠনমূলক সমাধান প্ৰদান কৰে । এই পেনেলবোৰ ঘৰৰ চালত স্থাপন কৰি আমি সূৰ্যৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰোঁ আৰু সূৰ্যৰ পোহৰক বিদ্যুতলৈ ৰূপান্তৰ কৰিব পাৰোঁ ।
ই গ্ৰিড-সংযোজিত বিদ্যুতৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু অৱশেষত গ্ৰাহকৰ বাবে ব্যয় ৰাহি কৰে । যদিও সৌৰ চাল ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিবলৈ এক আগতীয়া মূলধন বিনিয়োগৰ প্ৰয়োজন, কিন্তু দীৰ্ঘম্যাদী সময়ত ইয়াৰ তত্ত্বাৱধান ব্যয় নিম্নতম । শক্তিৰ এই বহনক্ষম উৎসত বিনিয়োগ কৰি আমি কেৱল আমাৰ বিদ্যুতৰ বিল হ্ৰাস কৰাই নহয়, কাৰ্বন নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰি পৰিৱেশ সংৰক্ষণতো অৰিহণা যোগাব পাৰোঁ ।
চালৰ সৌৰশক্তিৰ পৰা উৎপাদিত বিদ্যুৎ ভৱনবোৰৰ শক্তিৰ চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ, পিছত ব্যৱহাৰৰ বাবে বেটাৰী চাৰ্জ কৰিবলৈ বা বিদ্যুৎ গ্ৰিডলৈ ৰপ্তানি কৰিব পাৰি । সৌৰ পিভি পেনেলৰ উপৰি চালৰ সৌৰশক্তিৰ অন্যান্য উপাদান যেনে ইনভাৰ্টাৰ, মডিউল মাউণ্টিং গাঁথনি, তাঁৰ আৰু কেবল, নিৰীক্ষণ আৰু সুৰক্ষা সঁজুলি আৰু মিটাৰ ইত্যাদি থাকে ।
চালৰ সৌৰশক্তিৰ সুবিধাবোৰে বিদ্যুতৰ বিল, উপলব্ধ খালী চালৰ স্থানৰ ব্যৱহাৰ, ট্ৰেন্সমিচন আৰু বিতৰণ লাইনৰ বাবে কোনো অতিৰিক্ত প্ৰয়োজনীয়তা নাই, বিদ্যুৎ ব্যৱহাৰ আৰু উৎপাদন একত্ৰিত হোৱাৰ বাবে টি এণ্ড ডি লোকচান হ্ৰাস কৰে, টেইল-এণ্ড গ্ৰিড ভল্টেজৰ উন্নতি আৰু কাৰ্বন নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰি দীৰ্ঘম্যাদী শক্তি আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক সুৰক্ষা কৰে ।
নতুন আৰু নৱীকৰণযোগ্য শক্তি মন্ত্ৰালয়ৰ মতে, ৰুফটপ সৌৰ কাৰ্যসূচী পৰ্যায়-2-ৰ অধীনত, 4,000 মেগাৱাটৰ লক্ষ্য ক্ষমতাৰ বিপৰীতে 28 ফেব্ৰুৱাৰী, 2023 তাৰিখলৈকে আৱাসিক খণ্ডৰ বাবে বিভিন্ন ৰাজ্যিক ৰূপায়ণকাৰী সংস্থাক প্ৰায় 3,377 মেগাৱাট ক্ষমতা আৱণ্টন কৰা হৈছে ।
কাৰ্যসূচীটোৰ অধীনত তেওঁলোকক ২৯১৭.৫৯ কোটি টকা মুকলি কৰা হৈছে । লগতে ৰুফটপ সৌৰ কাৰ্যসূচী পৰ্যায়-2-ৰ অধীনত 4.3 লাখ হিতাধিকাৰী লাভান্বিত হোৱাৰ খবৰ পোৱা গৈছে ।
আৰটিএছক সহজ বিত্তীয়, সীমাহীন নেট মিটাৰিং আৰু এক সহজ নিয়ামক প্ৰক্ৰিয়াৰ প্ৰয়োজন । ৰাজহুৱা বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠান আৰু অন্যান্য মুখ্য ঋণদাতাসকলক এই খণ্ডটোক ঋণ দিয়াৰ বাবে বাধ্যতামূলক কৰিব পাৰি । ভাৰতীয় আৰটিএছ খণ্ডৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ কিছুমান বিদ্যমান বেঙ্ক ঋণ গ্ৰহণ কৰা হ'ব পাৰে, যাৰ ফলত ইয়াক অধিক আকৰ্ষণীয় কৰি তুলিব পাৰি ।
পিএমএছৱাইত কমেও ১০ গিগাৱাট নতুন সৌৰ ক্ষমতা স্থাপন কৰাৰ কথা অন্তৰ্ভুক্ত আছে । সেয়েহে মূল্য শৃংখলাৰ জৰিয়তে ব্যক্তিসকলৰ দক্ষতা আৰু সামৰ্থ্য বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে । ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে সৌৰ ব্যৱস্থা প্ৰণয়ন আৰু সংস্থাপনত অতিৰিক্ত কৰ্মশক্তিক প্ৰশিক্ষণ দিয়া আৰু উপভোক্তাসকলক সঠিক তত্ত্বাৱধানৰ বিষয়ে শিক্ষিত কৰা । ৰাজ্যিক নিয়ন্ত্ৰক আয়োগে সৌৰ সময়ত অন্তিম ব্যৱহাৰকাৰীসকলক বিদ্যুৎ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰি চাহিদা কাৰ্যকৰীভাৱে নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ উপায় বিচাৰি উলিয়াব লাগে ।
বৰ্তমানে বহুতো বিতৰণ কোম্পানীৰ (ডিছকম) প্ৰকৃত বিহাইণ্ড-দ্য-মিটাৰ আৰটিএছ ইনষ্টল কৰা ক্ষমতাৰ বিষয়ে সম্পূৰ্ণ তথ্যৰ অভাৱ আছে । এনে তথ্যৰ উপলব্ধতাই পূৰ্বানুমানৰ শুদ্ধতা উন্নত কৰিব পাৰে আৰু গ্ৰিডত নৱীকৰণযোগ্যৰ একত্ৰীকৰণ সুশৃংখল কৰিব পাৰে ।
নৱীকৰণযোগ্য শক্তিৰ মাজতে প্ৰকৃতিৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি যোগানৰ সৈতে চাহিদা উন্নতভাৱে মিলাবলৈ শক্তি সঞ্চয় সমাধান আৰু অনুকূলিত গ্ৰিড কাৰ্যকলাপৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগে ।
বিদ্যুৎ সমকালীন তালিকাৰ অধীনত আহে, সেয়েহে ৰাজ্যবোৰত বিভিন্ন নীতি, নিয়মাৱলী আৰু শুল্ক গাঁথনি স্বীকাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । চৰকাৰৰ হেঁচা সত্ত্বেও চালৰ সৌৰ গ্ৰহণে ভাৰতত আকাংক্ষিত গতি সংগ্ৰহ কৰা নাই । এছিয়ান ডেভেলপমেণ্ট বেঙ্কৰ এক নতুন প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ইয়াৰ মুখ্য কাৰণবোৰ হৈছে নীতিগত সমস্যা, বেয়াকৈ ডিজাইন কৰা প্ৰতিষ্ঠানগত আৰু শাসন গাঁথনি, বেয়া বজাৰ ব্যৱস্থা আৰু কাৰিকৰী প্ৰত্যাহ্বান যেনে গ্ৰিড সংযোগ ।
পিএমএছৱাইৰ মাত্ৰা বিবেচনা কৰোঁতে অন্তিম পৰ্যায়লৈকে যোগান শৃংখলা বৃদ্ধি কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু জৰুৰী । প্ৰতিটো পৰিয়ালত নিম্নতম 1 কিলোৱাট স্থাপন কৰা বুলি ধৰি লৈ, এক কোটি পৰিয়ালৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সৌৰ মডিউল, ইনভাৰ্টাৰ, নেট মিটাৰ আৰু আনুষঙ্গিক সামগ্ৰীৰ পৰিমাণ হৈছে 10 গিগাৱাট । যিটো হৈছে চালৰ সৌৰশক্তিত সংগ্ৰহ কৰা ক্ষমতাৰ প্ৰায় 90% ।
২০২৬ চনৰ লক্ষ্যৰ পূৰ্বে এই উপাদান আৰু আনুষঙ্গিক সামগ্ৰীবোৰ সীমিত সময়সীমাত আহৰণ কৰাটো এটা ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান । বাহ্যিক উৎস গ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত যোগান শৃংখলাৰ দুৰ্বলতা পৰিহাৰ কৰিবলৈ চৰকাৰে সেইবোৰ স্বদেশীভাৱে নিৰ্মাণ কৰিবলৈ সমৰ্থন আগবঢ়াব লাগে ।
বৰ্তমান সন্মুখীন হোৱা কিছুমান প্ৰত্যাহ্বানক মোকাবিলা কৰিবলৈ এক সংগঠিত দৃষ্টিভংগীয়ে বহুদূৰ আগবঢ়াই নিব পাৰে । নিয়ন্ত্ৰক বোজা আৰু প্ৰক্ৰিয়াগত জটিলতা হ্ৰাস কৰাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ উপায় হৈছে ৰুফটপ পিভি স্থাপনৰ সমগ্ৰ পৰিৱেশ-ব্যৱস্থাৰ বাবে একক-উইণ্ডো সুবিধা প্ৰতিষ্ঠানগত কৰা । ইয়াৰ ভিতৰত আছে সংযোগ, নেট মিটাৰিং, বিদ্যুৎ পৰিদৰ্শন আৰু অনুমোদিত লোডৰ সীমাবদ্ধতা ।
লগতে পঢ়ক :পৰিৱেশৰ সম্ভাৱ্য পৰিৱৰ্তনৰ বাবে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ অভিযোজন কৌশল
