নিউজ ডেস্ক, ২৫ জানুৱাৰী: ভাৰতে এইবাৰ সংবিধান গৃহীত হোৱাৰ ৭৫ সংখ্যক বৰ্ষ উদযাপন কৰিব । আমাৰ সংবিধানখন ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বে বিদেশী শাসনৰ বিৰুদ্ধে বিভিন্ন ৰূপত লাখ লাখ লোকে কৰা চৰম ত্যাগৰ ফল ৷ ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ ভেটি কঁপোৱা আটাইতকৈ সংগঠিত প্ৰতিৰোধৰ আৰম্ভণি হৈছিল জাতীয় আন্দোলনৰ গান্ধী পৰ্যায়ৰ পৰা ।
আজি আৰু আগলৈ ঘূৰি চালে গান্ধীজীক সমালোচনা কৰাটো সহজ; কিন্তু, তেওঁৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ অৱদান আছিল যে তেওঁ ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছক প্ৰকৃততে গণ আন্দোলনমুখী কৰি তুলিছিল ৷ যিটো ১৮৮৫ চনৰ পৰা ১৯১৯ চনৰ বেছিভাগ সময়ৰ সৈতে একেবাৰে বিপৰীত আছিল ।
আজিও কোনো আন্দোলনে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলনৰ সময়ৰ দৰে ভাৰতীয়ৰ অংশগ্ৰহণক অতিক্ৰম কৰিব পৰা নাই ৷ আমাৰ স্বাধীনতা দিগন্তত থকাটো স্পষ্ট হৈ পৰাৰ লগে লগে আমাৰ জাতীয় নেতাসকলে একত্ৰিত হৈ আকাংক্ষাৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰা, ভাৰতীয়সকলক শোষণ আৰু আধিপত্যৰ পৰা মুক্ত কৰাৰ লগতে একে সময়তে জাতীয় আন্দোলনৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পূৰণ কৰা সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ কঠিন কামটো হাতত ল’লে ৷ ইয়াৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত বাদ দিয়া অংশসমূহৰ বৃহৎ অংশৰ উত্থান অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় ।
মুঠতে ই আছিল সম্পূৰ্ণ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ আগতে কেতিয়াও চেষ্টা নকৰা কামৰ প্ৰয়াস। যিটো ভাৰতৰ দৰে এখন বৃহৎ দেশৰ আকাৰ আৰু বৈচিত্ৰ্যৰ বাবে আগতে কেতিয়াও চেষ্টা কৰা হোৱা নাছিল আৰু যিসকল লোকৰ শিক্ষা কম বা একেবাৰেই নাছিল আৰু বেছিভাগ সময়তে দিনটোত তিনিসাঁজ আহাৰো খাবলৈ নাপাইছিল ৷
সংবিধান প্ৰণয়নৰ কাম আছিল সংবিধান সভাৰ (CA) যিয়ে ১৯৪৬ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা ১৯৪৯ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰিছিল আৰু ভাৰত আনুষ্ঠানিকভাৱে ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত গণৰাজ্যত পৰিণত হৈছিল ।
যদিও ইয়াৰ প্ৰায়ে প্ৰশংসা কৰা নহয়, তথাপিও গণৰাজ্যৰ একক আটাইতকৈ ডাঙৰ অৱদানটো হ’ল বিভাজন, দাংগা, অৰ্থনৈতিক দুৰ্দশা, শিক্ষাৰ নিম্ন স্তৰ, তিনিখন যুদ্ধ আৰু অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণভাৱে এক বিবিধ সামাজিক গোট একত্ৰিত কৰা স্বত্বেও দেশখনক এখন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে একত্ৰিত কৰাত মুখ্যতঃ সফল হৈছে – যিটো 1947 চনৰ আগতে কেতিয়াও নাছিল ।
এই কথাটোৰ পৰা এইটোৱেই বুজিব পাৰি যে ৫৬৫খন ৰাজকীয় ৰাজ্য আছিল যিবোৰে ভাৰতৰ প্ৰায় ৪০ শতাংশ অঞ্চল আৰু নতুনকৈ স্বাধীন দেশখনৰ প্ৰায় ২৩ শতাংশ জনসংখ্যাৰে গঠিত আছিল ৷ ইয়াৰ উপৰিও এনে কিছুমান ভূখণ্ড আছিল যিবোৰৰ অধীনত আছিল পৰ্তুগাল আৰু ফ্ৰান্সৰ নিয়ন্ত্ৰণ ৷ যিবোৰ সকলো লাহে লাহে নতুন দেশখনত একত্ৰিত কৰা হয় ।
শেহতীয়া বছৰবোৰত এক চিন্তনীয় প্ৰৱণতা দেখা গৈছে যিটো প্ৰায়ে সংবিধানখনক অতি পুৰণি আৰু দেশৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিবলৈ যথেষ্ট নহয় বুলি সমালোচনা কৰাৰ ফেশ্বনৰ সৈতে মিল খায় । আচৰিত কথাটো হ'ল, আনকি কিছুমানে দাবী কৰিছে যে "বহুত দিন" হোৱাৰ বাবে ইয়াক পুনৰ লিখাৰ প্ৰয়োজন । সংবিধান বহুদিন থকাৰ এই দাবী হাস্যকৰ কাৰণ আমেৰিকাৰ দৰে দেশৰ সংবিধান ২০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি আছে ৷ আনহাতে জাপান আৰু অন্যান্য ইউৰোপীয় দেশৰ সংবিধান ভাৰতৰ সমতুল্য বা পুৰণি ।
গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল, ১৯৪০ৰ পৰা ১৯৭০ চনলৈকে ঔপনিৱেশিক শাসনৰ পৰা স্বাধীন হোৱা দেশসমূহৰ ভিতৰত ভাৰতেই আছিল একমাত্ৰ দেশ যিখন বহুলাংশে গণতান্ত্ৰিক হৈ থাকিল (জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ কম সময়ৰ বাবে আশা কৰক)। বাকী সকলো দেশেই দীৰ্ঘদিনীয়া একনায়কত্ববাদৰ মাজত সোমাই পৰিল । আচলতে আমাৰ ওচৰ-চুবুৰীয়াসকল একনায়কত্ববাদৰ দীৰ্ঘ সময়ৰ মাজত সোমাই পৰা সমাজৰ ভাল উদাহৰণ ।
ভাৰতীয়সকলে এই সত্যক লৈ গৌৰৱ কৰাটো প্ৰয়োজন আৰু ক’ব পাৰি যে ইয়াৰ মূল কাৰণ আছিল ব্ৰিটিছৰ বিৰুদ্ধে আমাৰ জাতীয় আন্দোলন আৰু সংবিধানত দিয়া স্বাধীনতাৰ পিছৰ থকাৰ ব্যৱস্থা ।
কঠিন কাম আৰু উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্য
সংবিধানখনৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ কাম আছিল মৃদুভাৱে ক’বলৈ গ’লে – হাৰকিউলিয়ান । মূল সংবিধানসভাত মুঠ ৩৮৯ জন সদস্য আছিল যাৰ ভিতৰত ২৯২ জন ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ, ৯৩ জন ৰাজকীয় ৰাজ্যৰ আৰু চাৰিজন দিল্লী, আজমেৰ-মেৰৱেৰ, ক’ৰ্গ আৰু ব্ৰিটিছ বেলুচিস্তান প্ৰদেশৰ । পৰৱৰ্তী কালত বিভাজনৰ পিছত এই সংখ্যা ২৯৯ লৈ হ্ৰাস পায় । সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুতৰ কামত ১৬৫ দিনৰ ভিতৰত ১১টা অধিবেশনত দুবছৰ, ১১ মাহ আৰু ১৮ দিন সময় লাগিছিল ।
ড৹ বি আৰ আম্বেদকাৰৰ নেতৃত্বত খচৰা সমিতিখনে বহুলাংশে তেওঁলোকৰ নক্ষত্ৰীয় ভূমিকাৰ কৃতিত্ব লাভ কৰা উচিত যিটো অসাধাৰণভাৱে কঠিন আছিল । ২২খন উপ-সমিতি আছিল য’ত আঠখন আছিল মৌলিক অধিকাৰ, প্ৰদেশ, বিত্ত, নিয়ম ইত্যাদি গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ । তাৰ পিছত তেওঁলোকৰ মতামতসমূহ খচৰা সমিতিৰ দ্বাৰা সূক্ষ্মভাৱে নিৰীক্ষণ কৰি বিধানসভাত উপস্থাপন কৰা হয় ৷ যিয়ে তাৰ পিছত আলোচনা কৰে আৰু প্ৰয়োজন সাপেক্ষে ভোটদান কৰি বিধানসমূহ গ্ৰহণ কৰে ।
সংবিধানসভাৰ বিতৰ্কসমূহৰ ক্ষুদ্ৰ পঠনে তেওঁলোকে কৰা কঠিন কাম আৰু কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ ইংগিত দিয়ে । তেওঁলোক ইমানেই সাৱধান আছিল যে তেওঁলোকে খচৰা প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰতিটো বাক্য আৰু ব্যাকৰণৰ বাবে ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ ওপৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱ আৰু প্ৰভাৱৰ ওপৰতো বিতৰ্ক কৰিছিল ।
আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আছিল থকাৰ ব্যৱস্থা, যাতে বিভিন্ন ধাৰণা, কাৰণ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্যসকলে জানিছিল যে তেওঁলোকে এনে এটা কাঠামো সৃষ্টি কৰিব লাগিব যিয়ে বিভিন্ন ধাৰণাক সততে বিৰোধী লক্ষ্য, প্ৰতিশ্ৰুতি আৰু আকাংক্ষাৰ সৈতে এক বৈচিত্ৰময় জনগোষ্ঠীৰ সৈতে সামঞ্জস্য স্থাপন কৰিব, যাতে ই পৰস্পৰ বিৰোধীতা সহ্য কৰিব পাৰে ঠেলা আৰু টানিব পৰা কাৰক ।
এই কাৰণেই ফেডাৰেলিজমৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল, আইনৰ শাসনৰ ওপৰত অটল মনোনিৱেশ, ক্ষমতা পৃথকীকৰণ, যুক্তিসংগত নিষেধাজ্ঞাৰ সৈতে সুষম মৌলিক অধিকাৰৰ জৰিয়তে ব্যক্তিগত স্বাধীনতা, প্ৰদেশসমূহৰ সৈতে অৰ্থনৈতিক ফলৰ ভাগ-বতৰা, বাদ পৰা শ্ৰেণীৰ ন্যায্য উন্নয়ন আৰু সবলীকৰণ একে সময়তে প্ৰদেশসমূহৰ (বৰ্তমান ৰাজ্য বুলি কোৱা হয়) স্বাৰ্থৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি বিভিন্ন বিধান সংশোধন কৰাটো তুলনামূলকভাৱে সহজ কৰি তোলা হৈছে ।
মনত ৰখা এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ হ’ল যে খচৰা সংস্কৰণটো চূড়ান্ত সংস্কৰণৰ পৰা পৃথক আৰু মূল খচৰাত ২৪৭৫টা সংশোধনী কৰা হৈছিল । প্ৰস্তাৱিত আৰু গ্ৰহণ কৰা বৃহৎ সংখ্যক পৰিৱৰ্তন কেৱল বিভাজনৰ পিছত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক দাংগাৰ বাবে পৰিৱৰ্তিত আভ্যন্তৰীণ পৰিস্থিতিৰ বাবেই হৈছিল যিয়ে হাজাৰ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু আৰু লাখ লাখ লোকক স্থানচ্যুত কৰিছিল ।
সংবিধানখনে যিবোৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল সেইবোৰ আছিল সমতা, আইনৰ শাসন, ক্ষমতা পৃথকীকৰণ, মৌলিক অধিকাৰ, অপৰাধমূলক পদ্ধতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি সামাজিক পৰিৱৰ্তন আৰু গণতন্ত্ৰক গভীৰ কৰাৰ প্ৰতি অটল দায়বদ্ধতা যিয়ে ৰাজ্য আৰু সংৰক্ষণকে ধৰি অন্যান্য সামাজিকভাৱে পৰিৱৰ্তনশীল ব্যৱস্থাৰ কাৰ্যবাহী প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ জোৰ-জবৰদস্তিৰ অনুভূতিক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব ।
সংবিধানৰ এটা মূল বৈশিষ্ট্য হ'ল যে কিছুমান সদস্যই অধিক কেন্দ্ৰীভূত ব্যৱস্থাৰ বাবে বাৰে বাৰে আহ্বান জনোৱাৰ পিছতো CA প্ৰদেশ (ৰাজ্য)ক অধিক ক্ষমতা দিবলৈ ভোটদান কৰিছিল ৷ যাতে আৰ্থিক ক্ষমতাৰে বিভিন্ন কাৰণত বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ বিকেন্দ্ৰীকৰণৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা প্ৰৱণতাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে ।
আনটো গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ হ’ল ভাৰতৰ ফেডাৰেল গাঁথনিয়ে ৰাজহৰ বিতৰণৰ লগতে সংঘ আৰু ৰাজ্যসমূহৰ মাজত ক্ষমতাৰ স্পষ্ট বিভাজন হোৱাটো নিশ্চিত কৰিছিল ৷ যিহেতু স্পষ্টভাৱে বুজা হৈছিল যে ৰাজ্যসমূহে নিজৰ স্বাৰ্থৰ বিষয়ে সৰ্বোত্তমভাৱে জানিব আৰু সুষম অৰ্থনৈতিক বিকাশ হ’ব, যদিহে তেওঁলোকক সংঘৰ পৰা স্বাধীন ৰাজহৰ উৎস দিয়া হয় ই তেতিয়াহে সম্ভৱ ।
ভাৰতীয় সমাজৰ স্বৰূপ আৰু ইয়াৰ উত্তৰাধিকাৰী স্বৰূপ সম্পূৰ্ণৰূপে জানি সংবিধানে বিশেষ যত্ন লৈছিল যে বৃহৎ প্ৰচেষ্টাৰ পিছতো হিন্দী ভাষা নজনাসকলৰ ওপৰত যাতে হিন্দী ভাষা জোৰকৈ জাপি নিদিয়ে । হিন্দী জাপি দিবলৈ চেষ্টা কৰাসকলে কৰা অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু সংবেদনশীল পদ্ধতি হিচাপে চাব লাগে । ১৯৪৮ চনত আঞ্চলিক ভাষাৰ মূল্যত হিন্দী জাপি দিব বিচৰা ধৰ্মান্ধসকলে প্ৰায় ২৯টা সংশোধনী দাখিল কৰিছিল । কিন্তু সংখ্যাগৰিষ্ঠই স্পষ্টভাৱে নিশ্চিত কৰিছিল যে ভাষিক সংখ্যালঘুসকলক হিন্দী জাপি দিয়াৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰা হয় ।
সেয়েহে বিতৰ্কটোক পুনৰুজ্জীৱিত কৰিবলৈ আগ্ৰহীসকলে সতৰ্ক হোৱাটো প্ৰয়োজন যে বৃহত্তৰ জাতীয় স্বাৰ্থত ভাৰতত প্ৰচুৰ পৰিমাণে থকা বিভিন্ন বৈচিত্ৰময় ভাষিক গোটক ঠাই দিবলৈ উন্নত জ্ঞানে প্ৰাধান্য লাভ কৰিছিল । আজি সন্মুখীন হোৱা হেঁচাবোৰ অতিক্ৰম কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে সংবিধানৰ অন্যতম ডাঙৰ উত্তৰাধিকাৰ হ’ল ন্যায়পালিকা যাতে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাৰসাম্য ৰক্ষাৰ ক্ষমতা হ’ব তাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি যি বিশেষ আগ্ৰহ আৰু যত্ন লোৱা হৈছিল ।
দৰাচলতে ড৹ বি আৰ আম্বেদকাৰে সংবিধানৰ ৩২ নং অনুচ্ছেদক “হৃদয় আৰু আত্মা” বুলি অভিহিত কৰে । দৰাচলতে সংবিধানৰ তৃতীয় খণ্ড (ধাৰা ১২ৰ পৰা ৩৫, মৌলিক অধিকাৰ)ৰ লগতে ২২৬ নং অনুচ্ছেদটো, অন্ততঃ এতিয়ালৈকে, একনায়কত্ববাদৰ উত্থান আৰু ভাৰতৰ মাজত থিয় দিছে যদিও এই মৌলিক অধিকাৰসমূহৰ ওপৰত কাৰ্যবাহীয়ে এই মৌলিক অধিকাৰসমূহৰ ওপৰত আক্ৰমণ বৃদ্ধি পাইছে যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা ।
তেওঁলোকৰ গুৰুত্ব এইটোৱেই যে যিকোনো ব্যক্তিৰ মৌলিক অধিকাৰ হৈছে, তেওঁ পোনপটীয়াকৈ মাননীয় উচ্চ ন্যায়ালয় বা মাননীয় উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ কাষ চাপিব পাৰে আৰু আদালতে আইন অনুসৰি ব্যক্তিজনৰ শুনানি গ্ৰহণ কৰিবলৈ বাধ্য । দৰাচলতে এই বিধানসমূহে ব্যক্তিক প্ৰশাসনিক অতিমাত্ৰাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ মাননীয় উচ্চ ন্যায়ালয়সমূহে এক বুলৱাৰ্ক হিচাপে কাম কৰি আহিছে আৰু কৰি আহিছে ।
কলীয়া ডাৱৰ:
সংবিধানে যে বহুলাংশে আমাক ভাল ঠাইত থিয় কৰাইছে তাত কোনো সন্দেহ নাই যদিও অহা কেইবছৰমান গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ব । সংসদৰ কাম-কাজৰ ধৰণটোৱে ভাৰতীয়সকলক স্তম্ভিত কৰি তোলাৰ প্ৰয়োজন । ৰাজ্যসভা এখন প্ৰকৃত বয়োজ্যেষ্ঠৰ ঘৰ হৈ দলীয় আৰু পৰিষদৰ স্বাৰ্থৰ ওপৰত উঠিব বুলি সংবিধান সভাত এক মৰমৰ আশা আছিল । বৰঞ্চ এতিয়া ই এনে এখন স্থানত পৰিণত হৈছে য’ত বিৰোধী আৰু অন্যান্য সাংবিধানিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহক এনে লোকে আক্ৰমণ কৰে যিসকলে অন্যান্য সমন্বয় সাংবিধানিক সংস্থাসমূহক সমালোচনা কৰাৰ সময়ত অধিক দায়বদ্ধ হ’ব লাগিছিল ।
আটাইতকৈ চিন্তনীয় ধাৰাসমূহৰ ভিতৰত আছে মৌলিক অধিকাৰৰ স্থান সীমিত কৰাৰ সঘনাই চেষ্টা, সাংবিধানিক আদালতৰ ক্ষমতা হ্ৰাস কৰিব পৰা আইন প্ৰণয়নৰ চেষ্টা, ন্যায়াধিকৰণৰ স্থাপন বৃদ্ধি যিবোৰ প্ৰায়ে অৱসৰপ্ৰাপ্ত, ৰাজনৈতিক শ্ৰেণীৰ প্ৰিয় সদস্যসকলৰ বাবে ঠাই হৈ পৰে পুৰস্কৃত হ’ব আৰু কেন্দ্ৰীকৰণৰ দিশত ক্ৰমবৰ্ধমান প্ৰৱণতা ।
আটাইতকৈ চিন্তনীয় দিশটো হ’ল ভাৰত সংঘই ৰাজ্যসমূহৰ ক্ষমতাক ক্ৰমাগতভাৱে খহাই নিয়াৰ প্ৰচেষ্টা, যিটো গণতান্ত্ৰিক চেট আপত চিন্তনীয় । দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে ৰাজ্যসমূহে হয় নিজৰ যথাযথ পৰিশ্ৰম কৰা নাই নহয় তেওঁলোকে কেৱল নিজৰ জাতীয় নেতৃত্বৰ নিৰ্দেশ মানি লৈছে আৰু তেওঁলোকক দিয়া সাংবিধানিক ক্ষমতা ত্যাগ কৰিছে ।
জি এছ টি তেনে এক উদাহৰণ । আনটো চিন্তনীয় দিশটো হ’ল যে ৰাজ্যসমূহে সংঘই ক্ষমতা কেন্দ্ৰীভূত কৰাৰ প্ৰচেষ্টাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰে যদিও ৰাজ্যসমূহে নিজেই আইনগত ব্যৱস্থা আৰু কাৰ্যবাহী ব্যৱস্থাৰ সংমিশ্ৰণৰ জৰিয়তে সাংবিধানিক সংশোধনীৰ আখৰ আৰু মনোভাৱক ক্ষয় কৰি স্থানীয় সংস্থাসমূহক অধিক ক্ষমতা প্ৰদান কৰে ।
সময়ৰ প্ৰয়োজন
ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তন বহুলাংশে চক্ৰীয় প্ৰকৃতিৰ যে বিভিন্ন সু-উদ্দেশ্যপূৰ্ণ গোট, ৰাজনৈতিক দল আৰু ব্যক্তিয়ে বুজি পোৱাটো এই ঘণ্টাৰ জৰুৰী প্ৰয়োজন । সেয়েহে থকাৰ ব্যৱস্থা আগৰ পথ হ’ব লাগে । শেহতীয়াকৈ দুই এজনৰ আদেশত গুৰুত্বপূৰ্ণ সম্পদ কোণ, দখল, একচেটিয়া বা দখল কৰা বা ৰাজহুৱা সম্পদ ব্যক্তিগত সম্পদলৈ হস্তান্তৰ কৰাৰ প্ৰচেষ্টা চিন্তনীয় আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা ৪৪ সংশোধনীৰ জৰিয়তে সম্পত্তিৰ মৌলিক অধিকাৰ আঁতৰোৱাৰ ভুল স্পষ্টকৈ দেখা যায় ।
কাৰণ চীন বা ৰাছিয়াৰ দৰে আন কিছুমান দেশৰ দৰে ধনী অংশৰ সম্পত্তি লক্ষ্য নহয় । বৰঞ্চ ভাৰতত নিম্ন আৰু মধ্যম আয়ৰ অংশইহে স্বেচ্ছাচাৰী কাৰ্যবাহী কাৰ্যৰ বাবে সৰ্বাধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে যাৰ ফলত সম্পত্তিৰ ক্ষতি হৈছে ।
একেদৰে নতুন প্ৰযুক্তিৰ উত্থানৰ লগে লগে কাৰ্যবাহী শাখাৰ দ্বাৰা ‘জনস্বাৰ্থ’ৰ নামত সন্নিৱিষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ অধিকাৰসমূহ খহাই পেলোৱাৰ প্ৰৱণতা বৃদ্ধি পাইছে । এইটো চিন্তনীয় কাৰণ, ক্ৰমান্বয়ে ডিজিটেল আৰু নতুন প্ৰযুক্তিয়ে মানুহৰ বাবে নিজকে প্ৰকাশ কৰাৰ মঞ্চ হৈ আহিছে আৰু সেয়েহে সেই ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ অধিকাৰৰ যিকোনো খহনীয়াৰ অৰ্থ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে ১৯ আৰু ২১ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত উল্লেখ কৰা বিভিন্ন স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ হ্ৰাস পাব ।
লগতে পঢ়ক: ভাৰতৰ সভ্যতাবাদী ঐতিহ্যৰ পুনৰ আৱিষ্কাৰৰ মাইলৰ খুঁটি ৰাম মন্দিৰ: ৰাষ্ট্ৰপতি
