స్కంద పురాణం అంతర్గతంగా ఉన్న కార్తిక పురాణం అయిదో అధ్యాయంలోని నీతి కథలో సందేశం ఇమిడి ఉంది. జనక మహారాజుకు వశిష్ఠుడు సర్వపాప క్షయకరమైన కార్తిక మాస విశేషాలను వివరించసాగాడు. కార్తిక మాసంలో శ్రీమహా విష్ణువు సన్నిధిలో భగవద్గీత పారాయణ చేయడం ఎంతో శుభప్రదం.
కార్తిక పురాణం కథ
పూర్వం కావేరీ తీరంలో దేవశర్మ అనే వేద వేదాంగ పండితుడు ఉండేవాడు. ఆయనకు జన్మించిన కుమారుడు తండ్రి మాట వినకుండా తిరుగుతూ ఉండేవాడు. ఓ సంవత్సరం కార్తికం ప్రవేశించగానే ఆ మాస పవిత్రతను చెప్పి వ్రతాన్ని ఆచరించమన్నాడు దేవశర్మ. కుమారుడు తండ్రి మాటను తిరస్కరించటమే కాక నాస్తిక ధోరణిలో ఎదిరించాడు. తండ్రికి కోపం మితిమీరి ఎలుకగా పుడతావని శపించాడు. అప్పటికి ఆ కుమారుడికి జ్ఞానోదయమైంది. తప్పు క్షమించాలంటూ తండ్రి కాళ్ల మీద పడ్డాడు. తండ్రి కరుణించి ఎప్పుడు కార్తిక మహత్యాన్ని వింటావో అప్పుడు పాప విమోచనం కలుగుతుందని చెప్పాడు.
ఆ తర్వాత కొద్ది సమయానికే దేవశర్మ కుమారుడు ఎలుకగా మారి సమీప అరణ్యంలో ఉన్న ఓ చెట్టు తొర్రలో నివసించసాగాడు. ఇంతలో ఓ రోజున విశ్వామిత్రుడు తన శిష్యులతో కలిసి ఆ పరిసరంలో ఉన్న కావేరీ నదిలో స్నానమాడటానికి వచ్చాడు. ఆ తర్వాత ఎలుక ఉన్న చెట్టు దగ్గరకొచ్చి తన శిష్యులతో కార్తిక మహత్యాన్ని చెప్పటానికి, హరి పూజకు సంసిద్ధుడయ్యాడు. ఇంతలో ఓ దారి దోపిడీ వేటగాడు అక్కడున్నది సామాన్య మునులనుకొని వారిని బాధించి, వారి దగ్గరున్న వస్తువులను తీసుకెళ్లటానికి వచ్చాడు. కానీ, ఆ సజ్జన దర్శనంతో అతడిలోని పాపపు ఆలోచనలన్నీ పోయి సాత్వికుడిగా మారి విశ్వామిత్రుడి కాళ్ల మీద పడ్డాడు. తనలో ఏదో తెలియని మార్పు వచ్చిందని, అది తనకే ఆశ్చర్యాన్ని కలిగిస్తోందని చెప్పాడు. తనకు ఇంకా ఏదైనా మంచి విషయాన్ని బోధించి ముక్తి లభించేలా చేయాలని ప్రార్థించాడు.
విశ్వామిత్రుడు వెంటనే కార్తిక వ్రత మహత్యాన్ని గురించి చెప్పి కార్తిక పురాణాన్ని వినిపించాడు. జరుగుతున్నదంతా చెట్టు తొర్రలో నుంచి చూస్తున్న ఎలుకకు శాప విముక్తి కలిగి అసలు రూపం లభించింది. అప్పుడు ఆ దేవశర్మ కుమారుడు విశ్వామిత్రుడి కాళ్లమీద పడి విషయమంతా చెప్పి ఆయన ఆశీర్వాదం పొంది ఇంటికి తిరిగి వెళ్లాడు. బోయ కూడా ఆనాటి నుంచి పూర్తిగా హింసకు దూరమై అత్యంత కాలంలో ముక్తిని పొందాడు.
తల్లితండ్రులను ఎదిరించిన వాడు కష్టాల పాలవుతాడు