మన దేవుని గుట్ట లాంటిదే
సరిగ్గా ఏడాది క్రితం యునెస్కో ప్రతినిధి వాసు పోష్యనందన రామప్ప ఆలయాన్ని పరిశీలించేందుకు వచ్చారు. తెలంగాణలోని రామప్ప గుడిని చూశాక, వరంగల్ తిరిగొస్తున్న క్రమంలో ములుగు వద్దనున్న దేవుని గుట్ట గుడిని సందర్శించారు. కాకతీయుల కట్టడాలకన్నా ముందు నిర్మించిన దేవుని గుట్టను చూసి ఆయన అబ్బురపడ్డారు. ఇదీ వారసత్వ కట్టడాల పోటీకి పనికొస్తుందని అన్నారు. అంతటి గొప్ప ఆలయం మాత్రం ఇటు కేంద్ర పురావస్తు పరిరక్షణలో గానీ, అటు రాష్ట్ర పరిరక్షణలో గానీ లేదు. ఇలాంటి ప్రాచీన ఆలయం ఒకటి 2016లో థాయ్‌లాండ్‌ అడవుల్లో వెలుగులోకి రాగా అక్కడి ప్రభుత్వం, ఔత్సాహికులు దాన్ని పునరుద్ధరించే పనులు మొదలుపెట్టారు. అవి పూర్తయ్యే దశకు చేరాయి.
వందలాది గుళ్ల సమూహం
కాకతీయులు నిర్మించిన అద్భుతం వేయిస్తంభాల గుడి. దీని కల్యాణమండపం పునర్నిర్మాణం 2006లో ప్రారంభించారు. 14 ఏళ్లు గడిచినా కట్టడం పూర్తి కాలేదు. దీనిపై కేంద్ర పురావస్తు శాఖ అంతులేని నిర్లక్ష్యాన్ని ప్రదర్శిస్తోంది. ఇండోనేషియాలోని జావా ప్రాంతంలో 11 వందల ఏళ్ల నాటి ప్రంబనన్‌ అనే అద్భుత శివాలయం ఒకటుంది. రాతి కట్టడమైన ఈ ఆలయం 200 చిన్న గుళ్ల సమూహం. ఈ ప్రాంతంలో సంభవించే భూకంపాల ధాటికి వీటిలో చాలా గుళ్లు శిథిలమయ్యాయి. 1918 నుంచి ఆలయాలను పునరుద్ధరిస్తున్నారు. 2006లోనూ మళ్లీ భూకంపం వచ్చినా మళ్లీ ఆలయాలను బాగు చేసి పూర్వ వైభవం తెచ్చారు. ఇందులో లభ్యమైన ఒక శాసనం ఆధారంగా గత ఏడాది నవంబరు 12న ఆలయంలో వైభవంగా అభిషేకాలు చేసి పెద్ద వేడుక చేశారు.