తెలంగాణ 2014లో ఏర్పడిన కొత్త రాష్ట్రం. ఎండిన పంటలు, బీడు పడిన భూములు, ఆదాయం లేనిదని, విశ్వసనీయతను కోల్పోయి కుంటుపడిన వ్యవసాయం, కరవు పీడిత దుర్భిక్ష ప్రాంతాలు, తీవ్రమైన విద్యుత్‌ కొరతతో నీరసించిన పరిశ్రమలు నాడు రాష్ట్రంలో కనిపించేవి. అప్పటి పది జిల్లాల్లో తొమ్మిది జిల్లాలను అత్యంత వెనకబడిన జిల్లాలుగా కేంద్ర ప్రభుత్వం పేర్కొంది. కొత్త రాష్ట్రం ప్రజల శ్రేయస్సు కోసం కష్టతరమైన ప్రయాణం ప్రారంభించింది. అసమానతలు, అన్యాయాలు, నీళ్లు లేక, నిధులు లేక, ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో నెరవేరకుండా మిగిలిపోయిన ప్రజల ఆకాంక్షలను నెరవేర్చడమనే సవాలును కొత్త ప్రభుత్వం స్వీకరించింది. ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో జరిగిన అన్యాయాలపై చింతించకుండా కె.చంద్రశేఖర్‌రావు పటిష్ఠమైన నాయకత్వంలో ప్రభుత్వం ‘బంగారు తెలంగాణ’ను స్థాపించడానికి అనేక రకాల వినూత్న కార్యక్రమాలను ప్రారంభించింది. ఇటీవల కేంద్ర ప్రభుత్వం 2020-21 కోసం రాష్ట్రాలవారీగా జీఎస్‌డీపీ డేటాను విడుదల చేసింది. దేశంలో తెలంగాణ పనితీరును అంచనా వేయడానికి, ఇతర రాష్ట్రాల పనితీరుతో పోల్చి చూడటానికి ఇది సరైన సమయం.
స్థిరంగా పెరుగుదల
రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పటి నుంచి రాష్ట్ర జీఎస్‌డీపీ పెరుగుదల స్థిరంగా ప్రతి సంవత్సరం జాతీయ జీడీపీ పెరుగుదల కంటే ఎక్కువగా ఉంది. 2018-19 సంవత్సరంలో తెలంగాణలో జీఎస్‌డీపీ వృద్ధి 14.7శాతంగా ఉండి, జీడీపీ వృద్ధిని 4.2శాతం మేర అధిగమించింది. కరోనా మహమ్మారి ప్రభావిత సంవత్సరం 2020-21లోనూ తెలంగాణ రాష్ట్రం జీఎస్‌డీపీలో 2.4శాతం సానుకూల వృద్ధిని సాధించింది. మరోవైపు జాతీయ స్థాయిలో చూస్తే, జీడీపీ మూడు శాతం క్షీణించింది. దక్షిణ భారతదేశంలోని రాష్ట్రాల్లో, 2015-16 నుంచి 2020-21 వరకు 11.7శాతం సగటు వార్షిక వృద్ధి రేటుతో తెలంగాణ మొదటి స్థానంలో నిలిచింది. రాష్ట్రంలో జీఎస్‌డీపీ నిరంతరం పెరుగుతూ తెలంగాణ తలసరి ఆదాయం జాతీయ సగటు కంటే అధికంగా పెరగడానికి దోహద పడింది. 2020-21లో కొవిడ్‌ మహమ్మారివల్ల ఆర్థిక కార్యకలాపాలకు అంతరాయం ఏర్పడినప్పటికీ, తెలంగాణ రాష్ట్రం తలసరి ఆదాయంలో 1.8శాతం వృద్ధిని సాధించగలిగింది. ఇదే సంవత్సరానికి జాతీయ తలసరి ఆదాయం నాలుగు శాతం క్షీణించిన పరిస్థితితో పోలిస్తే తలసరి ఆదాయంలో తెలంగాణ వృద్ధి ప్రశంసనీయమని చెప్పవచ్చు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పుడు తలసరి ఆదాయంలో దేశంలో పదో స్థానంలో ఉంది. 2020-21లో మూడో స్థానానికి ఎదిగింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం 18 రాష్ట్రాలకు గాను విడుదల చేసిన డేటా ఈ వాస్తవాన్ని తేటతెల్లం చేస్తోంది.
తెలంగాణ ఆర్థిక ప్రగతికి వ్యవసాయ రంగ ప్రగతి ఎంతో దోహదపడుతోంది. వ్యవసాయం, పశుసంపద, చేపలు పట్టడం, అటవీ, మైనింగ్‌, క్వారీలను ప్రాథమిక రంగంగా పరిగణిస్తారు. జీఎస్‌డీపీలో దాని వాటా 2014-15లో 19.5శాతం నుంచి 2020-21లో 24.1శాతానికి మెరుగుపడింది. జనాభాలో దాదాపు 54శాతం ఈ రంగంపై ఆధారపడి ఉన్నందువల్ల, ఉపాధిపరంగా ఇది ప్రాముఖ్యాన్ని సంతరించుకుంది. ఈ రంగంలో 2020-21లో 16.5శాతం వృద్ధి 2014-15 కంటే ఎనిమిది రెట్లు ఎక్కువ. 2015-16 నుంచి తెలంగాణలో ప్రాథమిక రంగం సగటు వృద్ధి దక్షిణాది రాష్ట్రాలన్నింటిలోకి అధికం. తెలంగాణ వ్యవసాయ రంగ వృద్ధి భారతదేశ వృద్ధి కంటే 8.5శాతం ఎక్కువ. 2014-15, 2020-21 మధ్య, పంట ఉత్పత్తి స్థూల విలువ రూ.41,706 కోట్ల నుంచి రూ.80,574 కోట్లకు, పశుసంపద రూ.29,282 కోట్ల నుంచి రూ.94,211 కోట్లకు, ఫిషింగ్‌-ఆక్వాకల్చర్‌ రూ.2,670 కోట్ల నుంచి రూ.5,254 కోట్లకు పెరిగింది. ఇది స్థిర సంకల్పంతో, దూరదృష్టితో ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌ ప్రభుత్వం చేపట్టిన చర్యల ఫలితమే. నీటిపారుదల సౌకర్యాలను మెరుగుపరచడంపై ప్రభుత్వం దృఢ చిత్తంతో ఉంది. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద లిఫ్ట్‌ ఇరిగేషన్‌ ప్రాజెక్ట్‌ ‘కాళేశ్వరం’ను చేపట్టింది. చెరువుల పునరుద్ధరణ, పలు నీటి పారుదల ప్రాజెక్టులు పూర్తి చేయడంవల్ల పంట చేలకు సాగు నీరు అందివ్వడమే కాక, మత్స్య రంగంలో ఉత్పత్తి పెరుగుదలకు దోహదపడింది. రైతులకు పెట్టుబడి మద్దతు పథకంగా రైతుబంధును చేపట్టింది. సబ్సిడీ గొర్రెలు, గేదెల పంపిణీ, చేప పిల్లల పంపిణీ, విజయ డైరీకి విక్రయించే పాలపై లీటరుకు నాలుగు రూపాయల ప్రోత్సాహం అందించడం వంటివి వ్యవసాయ అనుబంధ రంగాల అభివృద్ధికి దోహదపడ్డాయి.