రాష్ట్ర ఆర్థికపరిస్థితి తిరోగమనంలో ఉంది. గత ఏడాదితో పోలిస్తే ఆదాయం, ఖర్చు భిన్నమైన స్థితిలో ఉన్నాయి. నవంబరు నెలాఖరుతో ముగిసిన 8 నెలల కాలానికి సిద్ధమైన ఆర్థిక గణాంకాల ప్రకారం చూస్తే ప్రభుత్వోద్యోగుల వేతనాలు, పింఛన్లు, గత ప్రభుత్వం తెచ్చిన అప్పులపై వడ్డీ, అసలు చెల్లింపులు, ప్రభుత్వ నిర్వహణ వ్యయాలు, వీటికితోడు కొంత సంక్షేమ కార్యక్రమాలకే ప్రభుత్వ ఖర్చులు పరిమితమవుతున్నాయి. కీలకమైన సాగునీటి ప్రాజెక్టులు, ఇతరత్రా ఆదాయాలు సముపార్జించే, దీర్ఘకాలంలో ప్రయోజనం కల్పించే మూలధన వ్యయం నామమాత్రమైపోయింది. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఒక్క సాగునీటి ప్రాజెక్టులోనూ సరైన పనులు చేపట్టింది లేదు. ఇతర నిర్మాణాలూ ఆగిపోయాయి. నిజానికి ఏటికేడు బడ్జెట్ అంచనాలు పెరుగుతాయి. రాబడితో పాటు ఖర్చు కూడా పెరుగుతుంది. కానీ ప్రస్తుత పరిస్థితిని విశ్లేషిస్తే 2018-19 ఆర్థిక సంవత్సరంతో పోలిస్తే అన్ని రకాలుగా ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆర్థికవ్యవస్థ వెనకబడిందని ప్రభుత్వ గణాంకాలే స్పష్టం చేస్తున్నాయి.
ఆదాయమెక్కడ..?
పన్నులు, గ్రాంట్లు, అప్పులు.. ఇలా అన్నిరకాలుగా ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో నవంబరు నెలాఖరు వరకు వచ్చిన ప్రభుత్వాదాయం రూ.98,790 కోట్లు మాత్రమే. అదే సమయానికి గతేడాది (2018-19) ఆ ఆదాయం రూ.1,08,700.45 కోట్లు. ఆదాయాన్ని బట్టే ప్రభుత్వఖర్చు ఉంటుంది. ఆదాయం తగ్గడంతో ఖర్చు కూడా ఈ ఏడాది తగ్గింది. గతేడాదితో పోలిస్తే జీఎస్టీ రూపంలో రాష్ట్రానికి వచ్చిన ఆదాయం మరీ తక్కువ. కేంద్రపన్నుల్లో రాష్ట్రవాటా కూడా తగ్గింది. ఆర్థిక కార్యకలాపాలు, అమ్మకాలు, కొనుగోళ్లు తగ్గడం వల్లే ఈ పరిస్థితి ఏర్పడుతోందని ఆర్థికశాఖ అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. గతేడాదితో పోలిస్తే జీఎస్టీ రూపంలో రూ.4,220 కోట్లు, కేంద్ర పన్నుల్లో వాటా రూ.2,100, ఎక్సైజ్ ఆదాయం రూ.1,200 కోట్ల వరకు తగ్గాయి. మొత్తమ్మీద దాదాపు రూ.10,000 కోట్ల ఆదాయం తగ్గిపోయింది.
మూలధన వ్యయం ఏదీ?