ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਨਿਮੂਨੀਆ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਅਸਰ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਮੂਨੀਆ ਦਿਵਸ(World Pneumonia Day 2022) 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਮੂਨੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਨਿਮੂਨੀਆ: ਨਿਮੂਨੀਆ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਣ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਏਅਰਸੈਕ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਨਿਮੂਨੀਆ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਥੈਲੀਆਂ ਪਾਣੀ (ਪੁੰਜ) ਜਾਂ ਪਸ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਖੰਘ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਪੀੜਤ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਿਮੂਨੀਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਧਾਰਨ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਘਾਤਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਨਿਮੂਨੀਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ- ਲੋਬਰ ਨਿਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰੌਨਕਸੀਅਲ ਨਿਮੂਨੀਆ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਮੂਨੀਆ: ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਮੂਨੀਆ ਦਾ ਅਸਰ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਕੱਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਨਿਮੂਨੀਆ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੱਲ ਮੌਤਾਂ ਦਾ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨਿਮੂਨੀਆ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਚੇ ਨਿਮੂਨੀਆ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ।
ਸੇਵ ਦ ਚਿਲਡਰਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ 1100 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 17 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਮੂਨੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਮਾਈਕੋਪਲਾਜ਼ਮਾ ਨਿਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਕਲੈਮੀਡੋਫਿਲਾ ਨਿਮੂਨੀਆ ਵਰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਮੂਨੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਮੂਨੀਆ ਦੇ ਹਲਕੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਿਮੂਨੀਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਕ ਖੰਘ, ਹਲਕਾ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰਦਰਦ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਮ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਠੰਢ ਲੱਗਣਾ, ਨੀਲੇ ਨਹੁੰ ਜਾਂ ਬੁੱਲ੍ਹ, ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਘਰਰ ਘਰਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਗੰਭੀਰ ਨਮੂਨੀਆ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਹਾਈਪੋਥਰਮੀਆ ਅਤੇ ਕਠੋਰਤਾ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।