ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਵਿਸ਼ਵ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਿਵਸ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ ਜੀਵਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਵੱਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ ਦਵਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਦਰ ਵੀ ਉਸੇ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 1992 ਵਿੱਚ ਰੀਓ ਡੀ ਜਨੇਰੀਓ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ‘ਪਲੈਨੇਟ ਅਰਥ’ ਨਾਮਕ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਫਿਰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਓਸ਼ਨ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਓਸ਼ੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਧਰਤੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2008 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 2009 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ‘ਸਾਡਾ ਸਮੁੰਦਰ, ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ’ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ: ਇਹ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਤੁਲਨ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਅਸਥਿਰ ਵਰਤੋਂ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵੱਲ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ 2023 ਦਾ ਥੀਮ:ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਨ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ: ਧਰਤੀ ਦਾ 71 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਨੀਲਗ੍ਰਹਿ ਜਾਂ ਜਲਗ੍ਰਹਿ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੁੰਦਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰਤਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਣ ਨੂੰ ਮਾਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਦਾ ਵਹਾਅ, ਪਲਾਸਟਿਕ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਧੂੰਆਂ, ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖਣਨ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸਭ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਰਗੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਸੁਚੱਜੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।