ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਸਮੇਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ:ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਅਤੇ ਢਾਈ ਸਾਲ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਰੇਣੂਕਾ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਨੂੰ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਦੁੱਧ ਦੇ ਗੰਢੇ ਸਨ ਜੋ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਉਸ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਸਬੰਧੀ ਸਾਰੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਸਾਲ ਦੇ ਉਤਕਰਸ਼ ਦੀ ਮਾਂ ਸ਼ਰਧਾ ਪਾਰਿਖ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਤਕਰਸ਼ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ 'ਚ ਕਾਫੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿੱਪਲ 'ਚ ਤਰੇੜਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾਵਟ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੀਂਦ ਆਉਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸ਼ਰਧਾ ਨੇ ਉਤਕਰਸ਼ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਿਆਲ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਦੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਧਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਦੀ ਸਹੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਸਿਖਾਇਆ ਸਗੋ ਉਸ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਪੂਰਾ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਪੀ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਜਾਂ ਪੰਪ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਾਕੀ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ। ਸ਼ਰਧਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਗਈਆਂ।
ਨਵੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ: ਸਿਰਫ ਰੇਣੂਕਾ ਜਾਂ ਸ਼ਰਧਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ। ਵਿਭਾ ਮੈਟਰਨਿਟੀ ਕਲੀਨਿਕ ਦੀ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ: ਸੰਗੀਤਾ ਵਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਨਰਸਾਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਗਲਤੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ:ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿੱਪਲ ਦਾ ਦਰਦ, ਫਟਣਾ, ਉਲਟਾ ਨਿੱਪਲ, ਛਾਲੇ, ਸੋਜ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਛਾਤੀ ਦਾ ਭਾਰਾ ਹੋਣਾ, ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ, ਦੁੱਧ ਦਾ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ, ਦੁੱਧ ਦਾ ਲੀਕ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਲਾਗ ਆਦਿ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਾਸਟਾਈਟਸ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਲਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ ਜਾਂ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਗਰਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈ ਸਕਦਾ ਗਲਤ ਅਸਰ: ਡਾ. ਸੁਧਾ ਐਮ.ਰਾਏ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਲਈ ਦੁੱਧ ਦੀ ਸਹੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਪਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਛਾਤੀ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ ਹੈ?:ਡਾ: ਸੰਗੀਤਾ ਵਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਲਈ ਸਹੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਨੱਕ ਨਹੀਂ ਦਬਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ 'ਚ ਦੋ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਿਪਲ ਰੱਖ ਕੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਧੇ ਬੈਠਣ ਅਤੇ ਝੁਕਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਹਾਣਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਰਹਾਣੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਲੇਟ ਕੇ ਵੀ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬੈਠਣ 'ਚ ਵੀ ਆਰਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
- ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਨਿੱਪਲ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ।
- ਨਿੱਪਲ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸੁੱਕਾ ਰੱਖੋ।
- ਨਿੱਪਲ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਠੋਰ ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਕਰੀਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਫਟੇ ਹੋਏ ਨਿੱਪਲ 'ਤੇ ਲੈਨੋਲਿਨ ਵਾਲੀ ਕਰੀਮ ਜਾਂ ਜੈਤੂਨ ਦਾ ਤੇਲ ਲਗਾਓ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਨਿਪਲ 'ਤੇ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁੱਕਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲੇਮੇਟਰੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਠੰਡੇ ਜਾਂ ਗਰਮ ਕੰਪਰੈੱਸ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਨਾਲ ਰਾਹਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਦਰਦ ਵਧਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਛਾਤੀ 'ਚ ਗੰਢ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।
- ਜਣੇਪਾ ਜਾਂ ਨਵੀਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਯਮਤ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਸੁਝਾਅ:ਡਾ. ਸੁਧਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣਾ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦਫਤਰਾਂ 'ਚ ਜਣੇਪਾ ਛੁੱਟੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਤੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਦਬਾ ਕੇ ਵੀ ਸੀਮਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਾ ਪਵੇ। ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਫਰਿੱਜ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਫ-ਸੁਥਰੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਗੈਸ ਜਾਂ ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ 'ਚ ਸਿੱਧਾ ਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬ੍ਰੈਸਟ ਮਿਲਕ ਸਟੋਰੇਜ ਬੈਗ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਮਾਵਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥੈਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਦੁੱਧ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਬੈਗ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਦਫਤਰ ਜਾਂ ਬਾਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਜਾਂ ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੈਡ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੈਡਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾ ਦੇ ਕੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੇ। ਡਾ: ਸੁਧਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਜਾਂ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੈਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਖਤਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
