ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਉੱਤਰਾਯਨ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਪੋਂਗਲ, ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਮਕਰ ਵਿਲੱਕੂ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ‘ਇਲੂ ਬਿਰੋਧੂ’, ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਯਣ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਘੀ ਅਤੇ ਲੋਹੜੀ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਤਿਲ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਜਾਂ ਦਹੀਂ ਚੂੜਾ, ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਮਾਘ ਬਿਹੂ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਭੋਗਲੀ। ਇਸਨੂੰ ਬੀਹੂ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗਰਮੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨਿਸਟ ਡਾ. ਦਿਵਿਆ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਠੰਡ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖਾਧਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਗਰਮੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਸੁਸਤੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਆਦਿ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਖਾਧੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ...
ਤਿਲ
ਡਾ. ਦਿਵਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿਲਾਂ 'ਚ ਖੁਰਾਕੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੇਸਾਮਿਨ ਨਾਮਕ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਿਲਾਂ 'ਚ ਫਾਈਬਰ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਆਇਰਨ, ਜ਼ਿੰਕ, ਸੇਲੇਨੀਅਮ, ਬੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤਿਲ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਚੰਗੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰਾਲ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਿਲ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿਲ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਚਿੱਟੇ ਅਤੇ ਕਾਲੇ, ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗੁੜ ਦੇ ਨਾਲ ਤਿਲਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਗੁੜ
ਗੁੜ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁੜ 'ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਲੇ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਜੋ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁੜ 'ਚ ਅਜਿਹੇ ਖਣਿਜ ਤੱਤ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ 'ਚ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ 'ਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮੂੰਗਫਲੀ