ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ:ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਜਸ਼ਨ 2015 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ 8ਵੀਂ ਵਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਹਿਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮਕਸਦ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ 2022 ਦਾ ਥੀਮ 'ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਯੋਗਾ' ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 21 ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 27 ਸਤੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ 11 ਦਸੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ 193 ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 177 ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ।
ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?: ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਜਲਦੀ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਰ ਨਾਲ ਡੁੱਬਦਾ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦਕਸ਼ਨਾਯਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ 'ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ' ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਯੋਗਾ ਕੀ ਹੈ: ਯੋਗਾ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅਨਮੋਲ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਨਿਤਯ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਸਣਾਂ 'ਚ ਛੁਪਿਆ ਹੈ ਸਿਹਤ ਦਾ ਰਾਜ਼: ਡਾ.ਅਮਰਜੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਯੋਗਾ ਦੇ ਆਸਣ ਵਿਚ ਹੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਤਾੜਸਨ, ਧਨੁਰਾਸਨ, ਭੁਜੰਗਾਸਨ, ਪਵਨਮੁਕਤਾਸਨ, ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਆਸਨ ਅਤੇ ਮੰਦੁਕਾਸਨ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
ਅਨੁਲੋਮ-ਵਿਲੋਮ ਨਾਲ ਦਿਲ-ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧੇਗੀ: ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧੀ ਲਈ ਕੁੰਜਲ ਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜਲੇਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਅਨੁਲੋਮ-ਵਿਰੋਧੀ, ਕਪਾਲਭਾਤੀ, ਭਸਮਿਕਾ, ਉਜਯੀ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਸਰਕੁਲੇਸ਼ਨ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਣਾਅ ਘਟਾਓ:ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਆਸਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਦਮਾਸਨ, ਸਿੱਧ ਆਸਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਧਿਆਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨਸ ਸੰਤੁਲਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯੋਗ ਸਾਤਵਿਕ ਆਹਾਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਗਿਆਨ ਮੁਦਰਾ ਆਸਣ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਤਾੜਸਨ ਅਤੇ ਵ੍ਰਿਕਸ਼ਾਨ, ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਮੰਡੁਕ ਆਸਣ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਉਸਰਾਸਨ ਅਤੇ ਅਰਧ ਚੰਦਰਾਸਨ, ਕਮਰ ਦਰਦ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਲਾਭ ਲਈ ਭੁਜੰਗ ਆਸਣ, ਸ਼ਲਭਾਸਨ ਅਤੇ ਮਾਰਕਾਟਾ ਆਸਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਸਣਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੌਰਾਨ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਭਾਵ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਜਾਂ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਸਣ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਅਭਿਆਸ ਨਾ ਕਰੋ।