ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / sukhibhava

ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ, ਸਾਵਧਾਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ - ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਮਾਂ ਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਦੀ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਸਥਿਤੀ ਉਸ ਲਈ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਭਾਰੀ ਨਾ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਬੰਧੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਤਸਵੀਰ
ਤਸਵੀਰ

By

Published : Sep 10, 2020, 4:19 PM IST

ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕਾਰਨ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁੱਖੀਭਾਵਾ ਟੀਮ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਮਾਹਰ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ, ਆਬਸਟੇਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਬਾਂਝਪਨ ਦੀ ਮਾਹਰ ਡਾ. ਪੂਰਵਾ ਸਹਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।

ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ

ਡਾ. ਪੂਰਵਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗਰਭ ਧਾਰਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਔਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਜੇਕਰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ 20 ਵੇਂ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਭਵਤੀ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਸਥਿਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪਹਿਲੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ 40 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਗਰਭ ਧਾਰਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਣ।

ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਲੱਛਣ

ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ, ਉਲਟੀਆਂ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ 140/90 ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੈ।

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜਦੋਂ ਉੱਪਰਲਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ 140 ਅਤੇ 149 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹੇਠਲਾ ਅੰਕੜਾ 90 ਅਤੇ 99 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਖੂਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੀਪੀ ਦੀ ਜਾਂਚ, ਪਿਸ਼ਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਜਾਂਚ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਂ ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਡਾ. ਪੂਰਵਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜੋਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਗਰੱਭ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ, ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਾ ਅਚਨਚੇਤੀ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਭਾਰੀ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ, ਮਾਂ ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਕ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਸਧਾਰਣ ਜਣੇਪੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੀਜੇਰੀਅਨ ਦੀ ਡਿਲਿਵਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ

ਜੇਕਰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਦਾਈ ਨਾਲ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਖਾਓ, ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਅਨਾਜ ਖਾਓ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤ ਹੋਣ। ਨਮਕ ਅਤੇ ਕੈਫੀਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਨਾ ਪੀਓ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁਝ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਯੋਗਾ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਓ। ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਯੋਗਾ, ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਵੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details