ਪਿਸਤਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੁੱਕਾ ਮੇਵਾ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਠਿਆਈਆਂ, ਖੀਰ ਅਤੇ ਹਲਵੇ ਦਾ ਸਵਾਦ ਅਤੇ ਰੰਗ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਗੁਣ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਿਸਤਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੂਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੋਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਡਾ. ਕਾਲਕਾਂਤਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਪਿਸਤਾ ਨੂੰ ਕਫ-ਪਿਟਾ-ਵਰਧਕ, ਵਾਤ ਦੋਸ਼ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਜਿਨਸੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਸਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇਸਦੀ ਸੱਕ, ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਵੀ ਔਸ਼ਧੀ ਉਪਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਿਸਤਾ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ:ਪਿਸਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ, ਕੇ, ਸੀ, ਡੀ, ਈ ਅਤੇ ਬੀ-6, ਖਣਿਜ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਆਇਰਨ, ਫਾਈਬਰ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ, ਫੋਲੇਟ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਥਿਆਮਿਨ, ਅਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ, ਓਲੀਕ ਅਤੇ ਲਿਨੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਾਈਟੋਕੈਮੀਕਲ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਿਸਤਾ 'ਚ ਐਂਟੀ-ਡਾਇਬੀਟਿਕ, ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲੇਮੇਟਰੀ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗੁਣ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪਿਸਤਾ ਦੇ ਗੁਣ: ਆਧੁਨਿਕ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡੀਓ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਨਿਊਰੋਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅੱਖਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਸਤਾ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ।
- ਪਿਸਤਾ ਖਾਣ ਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਲਾਭਾਂ 'ਤੇ NCBI ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਘੱਟ-ਘਣਤਾ ਵਾਲੀ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ (LDL) ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਘਣਤਾ ਵਾਲੀ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ (HDL) ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਰੋਨਰੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਕੇਮਿਕ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਕੈਲੋਰੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਐਂਟੀਓਬੇਸਿਟੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਟਾਰਚ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ, ਚਰਬੀ ਨੂੰ ਸੋਖਣ ਅਤੇ ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਘਣਤਾ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- NCBI ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਵਿਚ ਕੀਮੋ-ਰੋਕੂ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਪੀ-ਟੋਕੋਫੇਰੋਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਜਰਨਲ "ਨਿਊਟਰੀਐਂਟਸ" ਦੇ ਜੁਲਾਈ 2020 ਦੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਪਿਸਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਕੈਲੋਰੀ-ਪ੍ਰਤੀਬੰਧਿਤ ਖੁਰਾਕ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਦੀ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿਚ ਦੋ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਖੋਜ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਕਮਰ ਅਤੇ ਬਾਡੀ ਮਾਸ ਇੰਡੈਕਸ (BMI) ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫਾਈਟੋਨਿਊਟ੍ਰੀਐਂਟਸ, ਲੂਟੀਨ ਅਤੇ ਜ਼ੈਕਸੈਂਥਿਨ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰੈਟਿਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
- ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਪੇਨ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਪਿਸਤਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਨ ਹਾਰਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰਿਸਰਚ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਿਵਿਊ ਆਫ ਡਾਇਬਟਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਕ ਖੋਜ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਦਵਾਈ ਵਰਗਾ ਫਾਇਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ 'ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ: ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਦਿਵਿਆ ਸ਼ਰਮਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਿਸਤਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਸਤਾ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਸਤਾ ਖਾਣ ਦੀ ਵੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਓਮੇਗਾ-3 ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਸਤਾ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੌਰਾਨ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ 5 ਖੁਰਾਕ ਸੁਝਾਅ
