ਪੰਜਾਬ

punjab

ਕਿਉਂ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਖੁਲਾਸਾ

ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਯਾਦ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੀਆਂ ਕੁਝ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਪਿੱਛੇ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੈੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਹੋਈ ਇਕ ਖੋਜ 'ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੈੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਜੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ 'ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।

By

Published : Apr 20, 2022, 4:55 PM IST

Published : Apr 20, 2022, 4:55 PM IST

ਕਿਉਂ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਖੁਲਾਸਾ
ਕਿਉਂ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਖੁਲਾਸਾ

ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੀਡਰਸ-ਸਿਨਾਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨੇਚਰ ਨਿਊਰੋਸਾਇੰਸ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਸੈੱਲ ਸਾਡੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਅਤੇ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ 'ਚ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੁਝ ਸੈੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਫੰਕਸ਼ਨ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੋਲਡਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਕਹੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਉਤੇਜਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਵੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮਾਨ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯਾਦਾਂ ਵੀ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਡਰੱਗ-ਰੋਧਕ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਖੋਜ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਸੀ ਕਿ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਨਿਊਰੋਨਸ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ:ਖੋਜ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਲੇਖਕ ਉਲੀ ਰੁਟੀਸ਼ੌਸਰ ਨੇ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡਸ ਸਰਜਰੀ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦੇ ਕੁਝ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਊਰੋਨਸ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਧਾਤਮਕ ਸੀਮਾ ਯਾਨੀ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸੀਮਾ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਫਿਲਮ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਿਊਰੋਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਐਕਟੀਵਿਟੀ ਪਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸੀਮਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਖਾਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸੀਮਾ ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਸੈੱਲਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸਿਗਨਲ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਬਣਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਮਾ ਸੈੱਲ ਦਾ ਕੰਮ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਫੋਲਡਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫਾਈਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਵਰਗਾ ਹੈ।

ਮੈਮੋਰੀ ਵਿਕਾਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ:ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੋਜ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਬਾਰੇ ਉਲੀ ਰੁਟੀਸ਼ੌਸਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਕਾਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਦਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਮੀਦ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੋਜ ਯਾਦਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਿਮੇਨਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਆਦਿ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਜਾਂ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋ?

ABOUT THE AUTHOR

...view details