ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾਤਰ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੀੜਿਤ ਦੀ ਯਾਦਸ਼ਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਧਦੀ ਜਾਂ ਜਿਆਦਾ ਉਮਰ ਨੂੰ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਲਈ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਸਰੀਰਕ ਰੋਗ, ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਰ ਜਾਂ ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸਿਰਫ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਜਵਾਨੀ ਜਾਂ ਮੱਧ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰਾ ਬ੍ਰੁਸ ਵਿਲਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਨੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਕਾਫੀ ਵਧਾਈ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿੱਚ ਆਉਣ 'ਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪੀੜਿਤ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੋਲਣ, ਸੋਚਨ, ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਆਮ ਰੁਟੀਨ ਦੀ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸਮੱਸਿਆਂ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਜਾਣ ' ਤੇ ਉਸਦੇ ਦੂਸਰੇ 'ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ:ਐਸੋਸੀਐਸ਼ਨ ਫਾਰ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਜਨਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ, ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਆਮ ਤੌਂਰ 'ਤੇ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਤਾ ਨਹੀ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਕਿ ਇਸ ਦੌਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਂਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਂਰ 'ਤੇ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਆਮ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀ ਆਉਦੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਜਾਂ ਯਾਦਸ਼ਤ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਂ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰ, ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਬੰਧੀ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੰਨੇਂ ਆਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਨਹੀ ਦੇਖਦੇ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ, ਰੋਗ-ਮਨੋਵਿਕਾਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਨ ਤੋਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਦੋਨਾਂ 'ਚੋ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਅਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਬ ਸੁਗੜਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸ ਲੋਬ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਕਾਫੀ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਏ.ਏਫਟੀਡੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੇ ਮਾਮਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਹਾਂਲਾਕਿ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ :ਜਦ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਫਰੰਟੋ-ਟੈਂਪੋਰਲ ਕਿਸਮ ਦਾ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਪੀੜਿਤ ਨੂੰ ਯਾਦਸ਼ਤ ਸੰਬੰਧੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਬੰਧੀ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਫ੍ਰੰਟਲ ਜਾਂ ਟੈਂਪੋਰਲ ਲੋਬ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਫਟੀਡੀ ਵਿੱਚ ਜੋ ਲੱਛਣ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਨਜ਼ਰ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।
1. ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰ ਪਾਉਣਾ
2. ਚਾਲ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਤੁਲੰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਂ
3. ਅਸਾਧਰਨ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਰ ਹੋਣਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸ਼ਲੀਲ ਵਿਵਹਾਰ ਜਾਂ ਅਸਾਧਰਨ ਵਿਵਹਾਰ
4. ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਮਝ ਪਾਉਣਾ
5. ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਬੈਚੇਨ ਰਹਿਣਾ
6. ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਣਾ
7. ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਨਾ ਕਰ ਪਾਉਣਾ
8. ਫੈਸਲਾਂ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆਂ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ
9. ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਂ