ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਰ ਕੋਈ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਸਕਰੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਸਕਰੀਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਤਰੱਕੀ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਤਿਆਰ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਣਾ, ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇਖਣੀਆਂ, ਸਤਿਸੰਗ ਦੇਖਣਾ, ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖਣਾ, ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ, ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਉੱਥੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ ਲਈ, ਖੇਡਣ ਲਈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਕਿਹੜੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਹਿਣ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੰਮ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ, ਉਸ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ:ਹੈਲਥੀ ਆਈ ਕਲੀਨਿਕ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੇਤਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਸੰਗੀਤਾ ਭੰਡਾਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਸਕਰੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਖੁਸ਼ਕੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਿਰਫ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਖੁਸ਼ਕੀ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰੱਖਣਾ, ਇਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣਾ, ਲੇਟਣਾ ਜਾਂ ਬੈਠਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਤਣਾਅ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਕਮੀ, ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ, ਲਗਾਤਾਰ ਸਿਰਦਰਦ, ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਖੁਜਲੀ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਪਾਣੀ ਆਉਣਾ, ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਆਦਿ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਕਈ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:-
- ਹਨੇਰੇ ਜਾਂ ਘੱਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਤੇਜ਼ ਰੌਸ਼ਨੀ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਤਲੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਸੁੰਗੜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਫੋਕਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਆਮ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਧੁੰਦਲਾਪਨ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਕਈ ਵਾਰ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਦੇਖਣ 'ਤੇ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਲਈ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਬਲੈਕਆਊਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਲਕਾਂ ਘੱਟ ਝਪਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਖੁਸ਼ਕੀ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਖਾਰਸ਼ ਅਤੇ ਜਲਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਸਤੂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਅੱਖਾਂ ਭਾਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।