ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਾਂਗ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਬੁਰਾਂਸ਼ ਨੂੰ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੁਰਾਂਸ਼ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਰੱਖਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਰੁੱਖ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਅਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਖਿੜਦੇ ਹਨ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੁਰਸ਼ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਪੀਣ ਨਾਲ ਲੋਕ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰ੍ਹੋਡੋਡੇਂਡਰਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਇਸ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਉੱਗਦੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਿੱਚ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ, ਆਇਰਨ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਤਾਂਬਾ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਫਾਈਟੋ ਕੈਮੀਕਲਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਿਨੌਲ, ਸੈਪੋਨਿਨ, ਜ਼ੈਂਥੋਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਟੈਨਿਨ ਅਤੇ ਫਲੇਵੋਨੋਇਡ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਆਰੇਸੀਟਿਨ, ਰੁਟਿਨ ਅਤੇ ਕੁਮੈਰਿਕ ਐਸਿਡ ਵਰਗੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਇਨਿਕ ਐਸਿਡ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਵਾਦਿਸ਼ਟ ਹੈ ਸਗੋਂ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਵੀ ਹੈ। ਬੁਰਾਂਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ-ਡਾਇਬੀਟਿਕ, ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲੇਮੇਟਰੀ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਜਾਂ ਸ਼ਰਬਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪੱਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਤੇ। ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬੋਰਡੋਕ ਦੇ ਫੁੱਲ ਉੱਗਦੇ ਹਨ, ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚਟਨੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਲਈ ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫਾਇਦੇ
ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪੱਤੇ ਦੋਵੇਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਅਤੇ ਹੋਮਿਓਪੈਥਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲੇਮੇਟਰੀ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗਾਊਟ, ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ, ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਅਤੇ ਗਠੀਆ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਿਰੋਗ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਹਸਪਤਾਲ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਮਨੀਸ਼ਾ ਕਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਨੀਮੀਆ ਯਾਨੀ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ, ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ 'ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਗਲਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ 'ਚ ਜਲਨ ਹੋਣ ਅਤੇ ਚਮੜੀ, ਗਲੇ ਜਾਂ ਪੇਟ 'ਚ ਜਲਨ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬਹੁਤ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬੁਰਾਂਸ਼ 'ਚ ਐਂਟੀ-ਹਾਈਪਰਗਲਾਈਸੈਮਿਕ ਗੁਣ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਰਸ ਪੀਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੁਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਗਦੂਦਾਂ, ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਪਿਸ਼ਾਬ ਬਲੈਡਰ ਦੀ ਸੋਜ, ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਫੋੜੇ ਅਤੇ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਟ੍ਰੈਕਟ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਕਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੁਰਾਂਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਰਸ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ
ਬਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੁਰੈਂਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਈਆਈਟੀ ਮੰਡੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਜੈਨੇਟਿਕ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਐਂਡ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਇਹ ਖੋਜ, ਬਾਇਓਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਸਟ੍ਰਕਚਰ ਐਂਡ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਰਾਂਸ਼ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵੀ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਰਲੈਪ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫਾਈਟੋਕੈਮੀਕਲ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਹਿਨੋ ਇਹ ਰੰਗ ...
