ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / sukhibhava

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ? ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਕਰੋ ਇਹ ਕੰਮ... - ਬਾਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਬ੍ਰੇਕ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ‘ਸਾਈਬਰਸਾਈਕੋਲੋਜੀ ਬਿਹੇਵੀਅਰ ਐਂਡ ਸੋਸ਼ਲ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ’ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ

By

Published : May 7, 2022, 12:02 PM IST

ਬਾਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਕੁਝ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਲਈ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਲਗਭਗ ਨੌਂ ਘੰਟੇ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਅਤੇ ਟਿੱਕਟੌਕ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੌਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਹੋਣਗੇ।

ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬੇਤਰਤੀਬੇ 18 ਤੋਂ 72 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 154 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦਖਲ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਜਾਂ ਇੱਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਮੂਹ ਲਈ ਸਾਰੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸਕ੍ਰੌਲਿੰਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਆਮ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਬੇਸਲਾਈਨ ਸਕੋਰ ਲਏ ਗਏ ਸਨ।

ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹਫ਼ਤੇ ਔਸਤਨ 8 ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਹੋਏ ਜੋ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਲਾਭ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ। ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਸਮੂਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਔਸਤਨ ਸੱਤ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 21 ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕ੍ਰੀਨ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਬ੍ਰੇਕ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਬਾਥ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾ, ਡਾਕਟਰ ਜੈਫ ਲੈਂਬਰਟ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ:"ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੌਲ ਕਰਨਾ ਇੰਨਾ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।" ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣ ਲਈ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਸੁਧਰੇ ਹੋਏ ਮੂਡ ਅਤੇ ਘੱਟ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ।

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ

ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬਰੇਕ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਸਕ੍ਰੌਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਘੰਟੇ ਬਿਤਾ ਰਹੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।"

ਟੀਮ ਹੁਣ ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਬਾਦੀਆਂ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ) ਦੀ ਮਦਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟੀਮ ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਲਾਭ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੇ ਸੂਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਮੁੱਖ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੇ ਗਏ ਵੱਡੇ ਵਾਧੇ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2011 ਵਿੱਚ 45 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 2021 ਵਿੱਚ 71 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 16 ਤੋਂ 44 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 97 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੌਲਿੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਨਲਾਈਨ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। 'ਘੱਟ' ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਗੁਆਉਣਾ ਉਦਾਸੀ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿੰਤਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਿੰਤਾ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਵਰਗੀ ਇੱਕ ਆਮ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਵਿਟਾਮਿਨ C ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ?

ABOUT THE AUTHOR

...view details