ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / state

Action For Women Health Day: ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ? ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ

ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੱਛਣ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਠੀਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਇੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਆਪਣੀ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

What is postpartum depression
What is postpartum depression

By

Published : May 28, 2023, 6:18 AM IST

ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਸਬੰਧੀ ਡਾਕਟਰ ਪਾਰੁਲ ਬੇਦੀ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ:ਮਾਂ ਬਣਨਾ ਇਕ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅਹਿਸਾਸ। ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਭਿੱਜੀ ਮਾਂ ਇਕ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੰਢਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰਨ ਤੱਕ ਦੇ ਖਿਆਲ ਮਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਉਸਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।
ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਵਿੱਚ 25 ਤੋਂ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਮਾਂ ਬਣਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਜਕੜ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਉਹ ਅੰਕੜੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਵੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਿਆ ਜਾਵੇ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਠੀਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਇੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਆਪਣੀ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਚ ਵੀ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਨੂਰਾ ਹੈਲਥਕੇਆਰ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕੇਅਰ ਕੰਪੈਨੀਅਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।


ਕੀ ਹੈ ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ?ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ, ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਅਤੇ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਜਨਮੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਘ੍ਰਿਣਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਹ ਕਈ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਬਦਲਾਵਾਂ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਮੌਕੇ ਖੁੱਸਣ ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਤੀ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਹੋਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਕੀ ਲੱਛਣ ਹਨ
ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੇ ਲੱਛਣ :- ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਮਾਵਾਂ ਵਿਚ ਲੱਛਣ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਮਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਘੱਟ ਹੋਣਾ, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ, ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣਾ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ, ਮਨਪਸੰਦ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋ ਜਾਣੀ, ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਅਤੇ ਗੱਲ ਗੱਲ 'ਤੇ ਰੋਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਨਾ ਹਨ। ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਇਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਇਤਿਹਾਸ, ਹਾਰਮੋਨਜ਼ 'ਚ ਬਦਲਾਅ, ਕੋਈ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਮਿਲਣਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ ਹੋਣਾ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।


ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੋਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ?ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਪਾਰੁਲ ਬੇਦੀ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਪੋਸਟ ਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਵੇਖਣ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਭਿਆਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਮਾਵਾਂ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਸੌਖਿਆਂ ਨਜਿੱਠ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਲਈ ਸਥਿਤੀ ਸਾਂਭਣੀ ਔਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਮਾਂ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਮਨੋਵਿਗਆਨਕ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਅਜਿਹੇ ਡਿਪਰੈਂਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਰਹੀ ਮਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਵਿਕਾਸ ਸਮੇਂ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਅਤੇ ਪੜਾਈ 'ਚ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਬੱਚਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਵਿਚਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਦਾ ਪਿਤਾ ਵੀ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਔਰਤ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਬੱਚੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਦੂਰੀ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details