ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ:ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਲਈ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀ ਸਰਦੀ, ਰੇਗਿਸਤਾਨਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀ, ਜੰਗਲਾਂ 'ਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਡਰ, ਉਜਾੜ ਅਤੇ ਵੀਰਾਨੇ 'ਚ ਭੁੱਖ ਪਿਆਸ ਜਾਂ ਘਰ ਦਾ ਮੋਹ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ 'ਚ ਔਕੜ ਨਾ ਬਣੇ। 54 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ (Bhai Mardana Ji) ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਚਾਹੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਠੰਡੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਜਾਂ ਗਰਮ ਰੇਗਿਸਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ,ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਜਨਮ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ:ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1459 ਨੂੰ ਰਾਏ ਭੋਏ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਮਰਾਸੀ ਮੀਰ ਬਦਰੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਰੱਖੋ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ 7ਵੀਂ ਸੰਤਾਨ ਸਨ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ (Bhai Mardana Ji) ਨੂੰ ਰਬਾਬ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਹੁਨਰ ਵਿਰਸੇ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦੋਸਤ:ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਬਾਬ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੁਨਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦੋਸਤ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਦਾਸੀਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲ ਪਏ, ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ (Bhai Mardana Ji) ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ 19 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਗਾਇਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।
ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ: ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਸੰਨ 1534 ਈ: ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ 28 ਨਵੰਬਰ 1534 ਈ: ਨੂੰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੀ ਦੇਹ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ।