ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / state

Organic Farming in Punjab: ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਤੇ ਖੁਦ ਮੰਡੀਕਰਨ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਬਣਿਆ ਹੋਰਨਾਂ ਲਈ ਮਿਸਾਲ, ਜਾਣੋ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ - organic farming ways

Organic Farming: ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਡਬਰ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦਾ ਖੁਦ ਮੰਡੀਕਰਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦੇਖੋ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟ...

Organic Farming in Punjab
Organic Farming in Punjab

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Dec 24, 2023, 8:16 AM IST

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਕਮਾਓ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ

ਬਰਨਾਲਾ:ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਖੇਤੀ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਥੇ ਕੁੱਝ ਉਦਮੀ ਕਿਸਾਨ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਡਬਰ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਇੱਕ ਹੈ।

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰ ਕਿਸਾਨ ਕਮਾ ਰਿਹੈ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ :ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਵੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਉਪਜ ਉਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਖੁਦ ਮੰਡੀਕਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ 35 ਤੋਂ 40 ਫਸਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸਪਰੇਅ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ, ਬਰਨਾਲਾ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵੇਚ ਕੇ ਵੀ ਮੋਟਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਈਵੇਅ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਫਾਰਮ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ, ਮੱਕੀ ਦਾ ਆਟਾ, ਗੁੜ, ਖੰਡ, ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ, ਸ਼ਹਿਦ, ਹਲਦੀ, ਦਾਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਵੇਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਪਾਰੀ ਬਣਿਆ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ

ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਪਾਰੀ ਬਣਿਆ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ : ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਪਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਰਵਿੰਦਰ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਜਾਗਰੂਕ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਫ਼ਸਲ 'ਤੇ ਮੇਰੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਮੇਰਾ ਹੱਕ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਕਿੰਨੇ ਦੀ ਵੇਚਣੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਵੀ ਮੇਰਾ ਹੱਕ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਡੀ 'ਚ ਵਪਾਰੀ ਨੂੰ ਦੇਵਾਂਗਾ ਤਾਂ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਖੁਦ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦਾ ਮੰਡੀਕਰਨ: ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪੁਰਜ਼ੋਰ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਆਰਗੈਨਿਕ ਮੰਡੀ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੇ। ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਰਗੈਨਿਕ ਮੰਡੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੋ ਸਕੇ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਡਾਰਕ ਜ਼ੋਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਚਿੰਤਤ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ 100 ਫੀਸਦ ਪਾਣੀ ਹੋਰ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ 15 ਤੋਂ 20% ਪਾਣੀ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਲੋਕ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਸਬਜੀਆਂ ਤੇ ਫਲ: ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਖੂਬ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਜੈਵਿਕ ਉਪਜ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਬਰਨਾਲਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਸ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਦੂਰੋਂ-ਦੂਰੋਂ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਤੋਂ ਉਸ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਰਵਿੰਦਰ ਦੇ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਹਰ ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰਵਿੰਦਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸਨਮਾਨਿਤ: ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਮਨੋਬਲ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ



ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਕਿਸਾਨ: ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ਫਾਇਦੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਰਦਾਨ ਹੈ, ਸਿਹਤ ਲਈ ਚੰਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫਾ ਵੀ ਵਾਜਬ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ। ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸ਼ਲਾਘਾ: ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਦੀ ਮਿਸ਼ਾਲ ਬਣੇ ਕਿਸਾਨ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਿਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਖੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਫ਼ਸਰ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਨਾਲ ਅੰਬਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੰਡੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੰਡੀਕਰਨ ਖੁਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਸਹਿਤ ਲਈ ਵਰਦਾਨ: ਅੱਜ ਦੀ ਬਦਲਦੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸਪਰੇਅ ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਪਰੇਆਂ ਸਮੇਤ ਅਨਾਜ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਚੰਗਾ ਵਾਤਾਵਰਨ, ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਸਾਨੂੰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਣ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਵਾਤਾਵਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਮੁਕਤ ਭੋਜਨ ਖਾ ਕੇ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details