ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / science-and-technology

ਰੋਬੋਟਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਬਣਾਏਗੀ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪੀ ਨੂੰ ਸਰਲ ਅਤੇ ਅਸਾਨ - Robotic assistance

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਰੋਬੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਰੋਬੋਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਬਾਇਓਪਸੀ ਲੈਣ ਜਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਨਰਸ ਅਜੇ ਵੀ ਕਲੀਨਿਕਲ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਪਕਰਣ ਦੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਰੋਬੋਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਤਸਵੀਰ
ਤਸਵੀਰ

By

Published : Oct 17, 2020, 4:53 PM IST

Updated : Feb 16, 2021, 7:31 PM IST

ਲੀਡਜ਼, ਵੈਸਟ ਯੌਰਕਸ਼ਾਇਰ, ਇੰਗਲੈਂਡ: ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ 'ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਅਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਚੁੰਬਕੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਨਾਲ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਕਰਨਾ ਲੀਡਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੋਜ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜਰਨਲ ਨੇਚਰ ਮਸ਼ੀਨ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਪਕਰਣ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਤੰਗ ਕੇਬਲ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਏਨਸ (ਗੁਦਾ) ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਕਮਾਂਡ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਕੋਲਨੋਸਕੋਪ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਨਰਸ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਧੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਬਲਕਿ ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਂਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚੁੰਬਕ ਦੁਆਰਾ ਮਰੀਜ਼ 'ਤੇ ਲਾਗਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਜਾਂ 2022 ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਖੋਜ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਲੀਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਰੋਬੋਟਿਕਸ ਅਤੇ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਪੈਟਰੋ ਵਾਲਦਾਸਟਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਲੋਰੇਟਲ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਨਹੀ ਬਦਲਿਆ ਹੈ।

  • ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਯੰਤਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਤੰਗ ਕੇਬਲ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਦਾ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਨਰਸ ਕੋਲਨੋਸਕੋਪ ਵੱਲ ਧੱਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਂਹ ਇੱਕ ਚੁੰਬਕ ਦੁਆਰਾ ਮਰੀਜ਼ ਉੱਤੇ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
  • ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਂਹ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਚੁੰਬਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਡਰਾਅ ਅਤੇ ਰੀਟਰੀਟ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।
  • ਰੋਗੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਚੁੰਬਕ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਚੁੰਬਕ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕੋਲਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨੈਵੀਗੇਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪੀ ਹੋਣ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਦਰਦਨਾਕ ਹੋਵੇਗਾ।
  • ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਹੱਥੀਂ ਸੇਧ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਇਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਾਸਟਰ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਰੋਬੋਟ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜ ਨੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰੋਬੋਟਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕਈ ਪੱਧਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗੈਰ-ਮਾਹਰ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ।

ਰੋਬੋਟਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਪੱਧਰ

  • ਸਿੱਧਾ ਰੋਬੋਟ ਨਿਯੰਤਰਣ: ਇਹ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਜਾਇਸਟਸਟਿਕ ਦੁਆਰਾ ਰੋਬੋਟ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਆਪ੍ਰੇਟਰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
  • ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਐਂਡੋਸਕੋਪ ਟੈਲੀਪਰੇਸੈਂਸ:- ਆਪਰੇਟਰ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਲਨ ਨੂੰ ਕੈਲਸੂਲ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਸਥਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰੋਬੋਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਰੋਬੋਟਿਕ ਬਾਂਹ ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਗੀਣਤੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
  • ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ:-ਰੋਬੋਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਕੋਲਸਨ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕਰਦੀ ਹੈ।
  • ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, 10 ਗ਼ੈਰ-ਮਾਹਰ ਸਟਾਫ਼ ਨੂੰ 20 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੋਲੋਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਉੱਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਇਹ ਪੰਜ ਵਾਰ ਕੀਤਾ।
  • ਸਿੱਧੇ ਰੋਬੋਟ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਰ 58% ਸੀ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਐਂਡੋਸਕੋਪ ਟੈਲੀਪਰੈਸਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਹ 96% ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 100% ਹੋ ਗਿਆ।
  • ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨਾਸਾ ਟਾਸਕ ਲੋਡ ਇੰਡੈਕਸ 'ਤੇ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਮਾਪਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।
  • ਨਾਸਾ ਟਾਸਕ ਲੋਡ ਇੰਡੈਕਸ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਬੋਟ ਨਾਲ ਕੋਲੋਨੋਸਕੋਪ ਚਲਾਉਣਾ ਸੌਖਾ ਲੱਗਿਆ। ਰਵਾਇਤੀ ਕਾਲੋਨੀਆਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਸੀ।
Last Updated : Feb 16, 2021, 7:31 PM IST

ABOUT THE AUTHOR

...view details