ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / science-and-technology

Infertility: ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਬਣ ਸਕਦੀ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ, ਜਾਣੋ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਖੁਲਾਸਾ

ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਓਲੀਗੋਅਸਥੀਨੋਟੇਰਾਟੋਸਪਰਮੀਆ ਜਾਂ ਓਏਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ, ਮਨੁੱਖੀ ਮਰਦ ਬਾਂਝਪਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਨਿਦਾਨ, ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਹੌਲੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗੜਦੀ ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਅੰਡੇ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਊਜ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

Infertility
Infertility

By

Published : Apr 18, 2023, 10:02 AM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਥਣਧਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਉਲਟਾ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਹਾਰਮੋਨ ਰਹਿਤ ਨਰ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (WSU) ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਚੂਹਿਆਂ, ਸੂਰਾਂ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਟੈਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਨ, Arrdc5 ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੂਹਿਆਂ ਵਿਚ ਜੀਨ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਵਿਚ ਬਾਂਝਪਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਗਤੀ ਅਤੇ ਆਕਾਰ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪਿਆ।


ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਜੀਨ ਦੀ ਕੀਤੀ ਪਛਾਣ:WSU ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਬਾਇਓਸਾਇੰਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੋਨ ਓਟਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਜੀਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਟੈਸਟਿਕੂਲਰ ਟਿਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਕਈ ਥਣਧਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।" ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਲੇਖਕ ਓਟਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਦੋਂ ਇਹ ਜੀਨ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਖਾਦ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਇਹ ਪੁਰਸ਼ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੈ।

ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ: ਜਦਕਿ ਸੰਭਾਵੀ ਪੁਰਸ਼ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਹੋਰ ਅਣੂ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। Arrdc5 ਜੀਨ ਪੁਰਸ਼ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਓਲੀਗੋਅਸਥੀਨੋਟੇਰਾਟੋਸਪਰਮੀਆ ਜਾਂ ਓਏਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਮਰਦ ਬਾਂਝਪਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਨਿਦਾਨ, ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਹੌਲੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗੜਦੀ ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਅੰਡੇ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਊਜ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੇ ਨਰ ਚੂਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ: ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਜੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੇ ਨਰ ਚੂਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਜੋ ਆਮ ਚੂਹਿਆਂ ਨਾਲੋਂ 2.8 ਗੁਣਾ ਹੌਲੀ ਚੱਲਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 98 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਟੁਕੜੇ ਅਸਧਾਰਨ ਸਨ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਨ ਦੁਆਰਾ ਏਨਕੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਆਮ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਟੀਮ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹੀ ਦਵਾਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ ਜੋ ਉਸ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਜਾਂ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਰੋਕੇ।

ਇਸ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। ਮਰਦ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਰੁਕਾਵਟ ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਪੁੰਜ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਬਣਾਉਣਾ ਇਸ ਨੂੰ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਲਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜੀਨ ਥਣਧਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ:ਓਟਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਸਿਰਫ਼ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿਓ। ਫਿਰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਡਰੱਗ ਨੂੰ ਹਟਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਓਟਲੇ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਲੇਖਕ ਮਾਰੀਆਨਾ ਗਿਆਸੇਟੀ ਨੇ ਇਸ ਜੀਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਮਰਦ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਆਰਜ਼ੀ ਪੇਟੈਂਟ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੀਨ ਥਣਧਾਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਗਿਆਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡੀਐਨਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕ੍ਰਮਾਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਜੈਵਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ:ਟੀਮ ਨੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡੀਐਨਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕ੍ਰਮਾਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਜੈਵਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਨ ਲੱਭਿਆ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਰਦ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹਨ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਜਾਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਅਣਇੱਛਤ ਹੈ। ਓਟਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਅਣਚਾਹੇ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਰਭ-ਨਿਰੋਧ ਲਈ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਇਸ ਖੋਜ ਨੂੰ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਦੇ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-Google Chrome Update: ਗੂਗਲ ਨੇ ਜ਼ੀਰੋ ਡੇਅ ਬੱਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਰੀ


ABOUT THE AUTHOR

...view details