ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਤੀ ਸਥਾਪਤੀ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਆਗਾਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਨਿਕ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਐਂਡਯੂਰਿੰਗ ਫ਼ਰੀਡਮ (ਚਿਰਸਥਾਈ ਅਜ਼ਾਦੀ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਹ ਸੈਨਿਕ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਨਾਟੋ (NATO) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਅਤੇ ਤਾਲੀਬਾਨ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਭਾਵੇਂ ਉਸਾਮਾ ਬਿਨ-ਲਾਦੇਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਉਬਾਮਾ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਹਲਾਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਤੇ ਹੁਣ ਅਲ-ਕਾਇਦਾ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਮੁੱਖੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਨਿਸਬਤ ਤਾਲੀਬਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਉਂਵੇ ਹੀ ਬਾਦਸਤੂਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਭੂਤਪੂਰਵ ਅਮਰੀਕੀ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਿੱਕ ਚੈਨੇ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਫ਼ਗਾਨ ਜੰਗ, ਖਾੜੀ ਜੰਗ ਵਰਗੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿ ਜੰਗ ਇਸੇ ਸਖਤੀ ਤੇ ਇਸੇ ਕਠੋਰਤਾ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਤਾਲੀਬਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਹਿਦਨਾਮਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ 18 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਇਹ ਖੂਨੀਂ ਜੰਗ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਤਾਲੀਬਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋਹਾ ਵਿੱਚ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਨਾਲ ਚਿਰਸਥਾਈ ਤੇ ਹੰਢਣਸਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਆਸਾਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਸ਼ਾਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਸਿਰੇ ਚੜਿਆ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਤਾਲੀਬਾਨ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੇ ਅਨਸਰ ਜਾਂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਗੁੱਟ ਨੂੰ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੇਣਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ। ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਹੀ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਆਪਣੀਆਂ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰੇਗਾ।
ਇਸ ਲਈ 10 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ, ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਮਜਾਕਰਾਤ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਅੰਤਮ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਮੁੱਲਕ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਖਾਕਾ ਨਕਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈਅਤੇ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਅਸਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਸਲੇ ਹਨ। ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ਼ ਗਨੀ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਸ ਅਹਿਦਨਾਮੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ 1000 ਤਾਲੀਬਾਨੀ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲਈ ਕੀ ਲੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਅਤੇ ਕਲਾਸ਼ਿਕੋਵ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਰੋਜ਼ਮੱਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਜਿਹਾ ਹੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੋਵੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੁਲਾਈ 2019 ਵਿਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਨਾਮੋ ਨਿਸ਼ਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚਿਹਰਾ ਤੋਂ ਮਿਟਾ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 1 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਧਵਾ ਵਿਰਲਾਪ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਾਡੇ ਡਰਾਂ, ਸਾਡੇ ਤੌਖਲਿਆਂ ਵੱਲ ਕੋਈ ਵੀ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀ ਇਸ ਦਾਵਾਨਲ ਨੇ ਟਵਿਨ ਟ੍ਰੇਡ ਟਾਵਰਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਹਮਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਲਪਟਾਂ ਵਿੱਚ ਘੇਰ ਲਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕਿਆ।