ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 'ਚ ਸਾਲਾਨਾ 6 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 5.3 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁੱਧ ਦਾ ਸੇਵਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਖੁਰਾਕ ਭੱਤੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ 1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮੰਗ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਫਲੱਡ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 377 ਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਆਰਡੀਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ (1/4) ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਡੇਅਰੀ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਮੁੱਲ 63 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਸਿਰਫ 392 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਅਗਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਟੀਚਾ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲੰਬਾ ਆਰਡਰ ਹੈ ਪਰ ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਦੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਦੁੱਧ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ:ਨੀਤੀ ਆਯੋਦ ਦੇ ਮੈਬਰ ਰਮੇਸ਼ ਚੰਦ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚਿੱਟੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ: ਪ੍ਰਾਪਤੀਆ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਕਦਮ ਨਾਮ ਦੇ ਵਰਕਿੰਗ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਮ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਕੁਝ ਸਰਪਲੱਸ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਕੁਝ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।