ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / business

ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ 'ਚ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗ਼ਲਤੀ ਉਡਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੁਹਾਡੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਮਾਈ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ - UPI

ਨਕਦੀ ਰਹਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਡਿਜੀਟਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਸਾਡੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਮਾਈ ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਲੁੱਟੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਹੁ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਹਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

digital payments
digital payments

By

Published : Jul 4, 2023, 2:09 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ (ਡੈਸਕ) : ​​ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹਨ। ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਅੱਜ ਹਰ ਕੋਈ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੇਹੜੀ ਵਾਲੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਰਕਮ, ਛੋਟੀ ਜਾਂ ਵੱਡੀ, ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਉਹ ਨਿੱਜੀ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੋਲੇ ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ: ਅੰਕੜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਹੁਣ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਈ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪਸ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਕਾਰਡ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ:ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਜਾਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਫਰਜ਼ੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ 'ਤੇ ਲਗਾਮ ਲੱਗੇਗੀ। ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਿਸ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਮੁਫਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਚੋ :ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੁਫਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਪਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜਾਂ UPI ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਫਤ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੋ-ਪੜਾਵੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸੈਟ ਅਪ ਕਰੋ। ਐਪ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸਧਾਰਨ ਪਾਸਵਰਡ ਨਾ ਰੱਖੋ: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਸਧਾਰਨ ਪਾਸਵਰਡ ਚੁਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਐਪਸ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਚਾਰ ਜਾਂ ਛੇ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਪਿੰਨ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਦੱਸੋ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ 1234 ਵਰਗਾ ਪਾਸਵਰਡ ਚੁਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪਾਸਵਰਡ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

QR ਕੋਡ ਲਈ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋਂ ਵੇਰਵੇ ਲਓ: ਸਟੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ QR ਕੋਡ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਥੇ ਕੋਡ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਨਕਲੀ QR ਕੋਡ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਜਾਣੇ ਸਕੈਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਫੋਨ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ, ਦੋ ਵਾਰ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਕੋਡ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋਂ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਪੁੱਛੋ। ਤਦ ਹੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੋ।

ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਹੁਣ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਸਾਰੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। ਟਾਟਾ ਏਆਈਏ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਨੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਯੂਪੀਆਈ (ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟ ਇੰਟਰਫੇਸ) ਅਧਾਰਤ ਭੁਗਤਾਨ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਟਸਐਪ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਪੇਮੈਂਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ UPI ਆਧਾਰਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details