ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦਾ ਆਪਣਾ ਦੂਜਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੇ ਲਈ ਮੁੱਖ ਭੁਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ।
2018-19 ਵਿੱਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਕਰੀਬ 40.33 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਹੈ। ਇਰਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਭਾਰਤ ਲਈ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਊਰਜਾ ਖਪਤਕਾਰ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੋਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਭਾਰਤ ਲਗਭਗ 200,000 ਟਨ ਐਲ.ਪੀ.ਜੀ., ਕੁੱਲ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ 32 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਥਿਰ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਦੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਭੁਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇਲ 'ਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਯਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਮਝੌਤੇ ਹੋਏ। ਸਮਝੌਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਲ ਖਰੀਦਦਾਰ-ਵਿਕਰੇਤਾ ਸਮੀਕਰਨ ਤੋਂ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਸਟ੍ਰੈਟਿਜਿਕ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਰਿਜ਼ਰਵਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਮਕੋ ਵਿਚਾਲੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਪਦੁਰ ਵਿਖੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਦੂਸਰੀ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਰਿਜ਼ਰਵ ਸਹੂਲਤ ਵਿੱਚ ਸਾਊਦੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੂਸਰੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਇਕਾਈ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ 'ਅਲ ਜੇਰੀ' ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਰਿਜ਼ਰਵਜ਼ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਸਮੇਤ ਸਧਾਰਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਪੈਟਰੋ ਕੈਮੀਕਲਜ਼ ਅਤੇ ਲੁਬਰੀਕੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਹ ਮੁੱਲ ਪੂੰਜੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਊਰਜਾ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਏਗਾ।
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਰਮਕੋ ਦੀਆਂ ਤੇਲ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ 'ਤੇ ਹੋਏ ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਾਊਦੀ ਆਪਣੇ ਵਚਨਬੱਧ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਅਤੇ ਅਰਮਕੋ ਵਿਚਾਲੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਭਾਈਵਾਲੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੇ ਊਰਜਾ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਪੈਟਰੋਕੈਮੀਕਲਜ਼ ਦੀ ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਤੇ ਲੁਬਰੀਕੈਂਟ ਜਿਹੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਰਾਮਕੋ ਦੀ ਆਲਮੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 100 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (ਕਰੀਬ ਸੱਤ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪੈਟਰੋਕੈਮੀਕਲਸ, ਇੰਫ੍ਰਾਕਟ੍ਕਚਰ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਲਈ ਭਾਰਤ ਬੇਹੱਦ ਆਕਰਸ਼ਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਤੇਲ, ਗੈਸ ਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੈਕਟਰ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਲੰਬੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।
