ਹੈਦਰਾਹਬਾਦ:ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਜੋਮੈਟੋ ਦੀ ਲਿਸ਼ਿਟਿਗ ਬੀਐਸਈ (BSE) ਤੇ 115 ਰੁਪਏ ਤੇ ਸੇਅਰ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਅਰਥਾਤ 39 ਰੁਪਏ ਨਾਲੋਂ 51.32 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ. ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਨਐਸਈ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ 116 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ਼ੂ ਕੀਮਤ ਯਾਨੀ 40 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 52.63 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ।ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਜ਼ੋਮੋਟੋ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਫੂਡ ਡਿਲਿਵਰੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ। ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ ਯੂਨੀਕੋਰਨ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਟਾਰਟ-ਅਪਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇਕ ਅਰਬ ਡਾਲਰ (7500 ਕਰੋੜ) ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸਟਾਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਣ ਦੇ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਟਾਕ 138 ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ।
ਇਕੱਲੇ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦਾ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ਹੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਹੈ
ਆਨਲਾਈਨ ਫੂਡ ਡਿਲਿਵਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦਾ ਮਾਰਕੀਟ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਤੇਜ਼ ਸੇਵਾ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਚੇਨ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਟਲਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਚ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿਚ 20 ਸੂਚੀਬੱਧ ਲਿਸਟੇਡ ਹਾਸੀਪਟਾਲਿਟੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਪਿੱਛੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੁਬਿਲੈਂਟ ਫੂਡਜ਼ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਸੇਵਾ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 41,496 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ ਹੈ। ਵੈਸਟ ਲਾਈਫ ਦੇ 7,990 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਬਰਗਰ ਕਿੰਗ ਦਾ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 6,058 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਬਾਰਬਿਕਯੂ ਨੇਸ਼ਨ ਦਾ 3,324 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਹੋਟਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚ ਇੰਡੀਅਨ ਹੋਟਲਜ਼ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 17,446 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਈਆਈਐਚ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 7,053 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਦੂਸਰਾ ਨੰਬਰ ਸ਼ੈਲੇਟ ਹੋਟਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 3,893 ਕਰੋੜ ਹੈ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਹਾਲੀਡੇ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 3,781 ਰੁਪਏ, ਇੰਡੀਆ ਟੂਰਿਜ਼ਮ 3,392 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਲੇਮਨ ਟ੍ਰੀ ਦਾ 3,351 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੈ।
ਘਾਟਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦਾ ਆਈਪੀਓ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਆਇਆ: ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਵਰਗੇ ਸਟਾਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋਗੇ ਤਾਂ ਇਹ ਘਾਟਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਆਈਪੀਓ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021 ਵਿਚ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦਾ ਮਾਲੀਆ ਇਕ ਚੌਥਾਈ ਘਟ ਕੇ 1994 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ। ਮੁਨਾਫਿਆਂ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਚੰਗਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਕਿ ਘਾਟੇ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਏ ਹੋਣ। ਜਦੋਂ ਬਰਗਰ ਕਿੰਗ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 210 ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ 140 ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਕ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 180 ਰੁਪਏ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਬਰ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦੀ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ ਸੂਚੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਨਵੇਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਸਥਿਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕੇਡੀਆ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਮੁੰਬਈ ਸਥਿਤ ਅਜੈ ਕੇਡੀਆ ਆਈ ਪੀ ਓ ਅਤੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ 'ਤੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟ ਅਪਸ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਲਗਭਗ 10 ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਨੇ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਹਰ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਸੁਕ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਆਈ ਪੀ ਓ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਉਂ ਵਧੀ:ਅਜੈ ਕੇਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ 'ਫਿਅਰ ਆਫ ਮਿਕਿੰਗ' ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਖਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੇਬੀ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਸਾਰੇ ਆਈਪੀਓ (ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼) ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਆਈਪੀਓ ਨੇ ਚੰਗੀ ਰਿਟਰਨ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, ਕੁੱਲ 38 ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 34 ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੇਅਰ ਰੇਟ ਆਈ ਪੀ ਓ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।